NHỮNG TÍN HIỆU MỚI TRONG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM-HÀN QUỐC
Đăng ngày:
Mới đây, Việt Nam đang trở thành thị trường mục tiêu đẩy mạnh xuất khẩu, đầu tư và liên kết kinh doanh đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Hàn Quốc nhất là khi các doanh nghiệp nước này đang rút vốn khỏi thị trường Trung Quốc sau căng thẳng giữa hai nước về các vấn đề liên quan tới hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD [1]. Theo đó, trước những lo ngại của Trung Quốc về việc hệ thống THAAD có thể làm hạn chế năng lực quốc phòng của Bắc Kinh, Trung Quốc đã đưa ra những biện pháp trừng phạt kinh tế khiến các doanh nghiệp Hàn Quốc, đặc biệt là các tập đoàn có chi nhánh tại Trung Quốc liên tiếp hứng chịu thiệt hại nặng nề. Lotte Group - tập đoàn đa ngành lớn thứ 5 tại Hàn Quốc đã mất tới 1.000 tỷ won (885 triệu USD) và phải đóng cửa 87 trong 99 siêu thị Lotte Mart tại Trung Quốc. Tập đoàn Shinsegae cùng với chuỗi siêu thị E-mart phải đóng cửa 20 trên tổng số 26 siêu thị tại Trung Quốc và đang tìm cách bán 6 siêu thị còn lại để rút hẳn khỏi thị trường này. Các doanh nghiệp khác như Huyndai hay Kia cũng chịu số phận tương tự khi những báo cáo mới đây cho thấy Huyndai đã bị giảm 64% doanh thu trong quý 2/2017. KIA Motors cũng giảm 50% trong 7 tháng đầu năm 2017. Hãng bánh kẹo Orion của Hàn Quốc cũng phải sa thải một lượng lớn nhân lực tại Trung Quốc bao gồm cả những nhân lực chủ chốt do lợi nhuận giảm 64% trong khi doanh thu của hãng tại Trung Quốc chiếm 50% tổng doanh thu. Ngoài ra, tại Hàn Quốc, ngành du lịch cũng bị tác động mạnh, thất thu 15,6 tỷ đô la trong năm 2017 do chính phủ yêu cầu các công ty du lịch Trung Quốc dừng tổ chức tour đi Hàn Quốc [2]. Như vậy, từ 1 thị trường rộng lớn và màu mỡ, giờ đây, phần lớn doanh nghiệp Hàn Quốc trở nên khá e dè với thị trường này. Năm 2016, Hàn Quốc có 1.681 dự án đầu tư vào Trung Quốc với tổng vốn đầu tư là 4 tỷ USD, đến 6 tháng đầu năm 2017, chỉ có 765 dự án đầu tư vào Trung Quốc với vốn đầu tư là 1,29 tỷ USD [4]. Sự đóng băng trong quan hệ kinh tế giữa Hàn Quốc và Trung Quốc trong thời gian gần đây càng thôi thúc các doanh nghiệp Hàn Quốc tìm một thị trường mới tại khu vực Đông Nam Á và Việt Nam là nơi hội tụ đầy đủ những yếu tố của một thị trường trẻ giàu tiềm năng. Theo nghiên cứu của KOSBI (Korea Small Business Institute), Việt Nam là quốc gia hơn 90 triệu dân, được kỳ vọng sẽ đạt hơn 100 triệu dân vào cuối năm 2020. Mỗi năm, Việt Nam duy trì mức tăng trưởng kinh tế khá cao khoảng 6%, tiêu dùng bình quân đầu người liên tục gia tăng, tình hình chính trị-xã hội ổn định. Đứng ở góc độ này, có thể nói, Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài và được các tổ chức quốc tế đánh giá là một trong những thị trường rất tiềm năng. Ngày 23/3 vừa qua, Tổng Thống Moon Jae In đã tới thăm Việt Nam để tham dự Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc cùng với thông điệp “Nếu Việt Nam và Hàn Quốc cùng bên nhau, chúng ta sẽ tạo ra được nhiều việc tốt đẹp” thể hiện thiện chí của Chính phủ Hàn Quốc đối với quan hệ kinh tế song phương tốt đẹp giữa 2 nước [3]. Kể từ sau khi Hiệp định Thương mại tự do Việt - Hàn (VKFTA) được ký kết vào năm 2015, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Hàn Quốc không ngừng phát triển. Năm 2015, kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 36,5 tỷ USD, đến năm 2016 tăng lên 43,5 tỷ USD, tăng 19% so với năm 2015. Theo số liệu thống kê sơ bộ, 10 tháng đầu năm 2017, kim ngạch thương mại 2 chiều đã đạt 50,4 tỷ USD, tăng tới 42% so với cùng kỳ năm trước. Năm 2016, có 2.137 dự án Hàn Quốc đầu tư vào Việt Nam với tổng số vốn đầu tư là 3 tỷ USD, tăng 25% về số lượng dự án và 2,5% về tổng vốn đầu tư so với năm 2015. Có 1.100 dự án Hàn Quốc đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đầu tư là 1 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2017 [4]. Và số vốn này đã đạt mức cao kỷ lục khoảng 7,4 tỷ USD vào cuối năm 2017, biến Hàn Quốc trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất ở Việt Nam, theo số liệu của Korea Trade-Investment Promotion Agency (Cục Xúc tiến Thương Mại và Đầu tư Hàn Quốc). Trong lĩnh vực bán lẻ, những tập đoàn đang chật vật ở Trung Quốc như Lotte lại được đón nhận tại thị trường Việt Nam, hiện Lotte đang có kế hoạch mở rộng hệ thống bán lẻ tại Việt Nam lên gấp 6 lần vào năm 2020. E-mart đang bán tống bán tháo khỏi thị trường Trung Quốc cũng bắt đầu xây dựng những cơ sở đầu tiên tại Việt Nam. Còn Samsung ước tính có khoảng 100.000 nhân công chỉ riêng tại miền Bắc [3] với khoảng 300 công ty thành viên và nhà cung cấp. “Có khoảng 5.500 doanh nghiệp Hàn Quốc đang kinh doanh tại thị trường Việt Nam” Tổng thống Moon Jae In nhận định “Khoảng một triệu lao động Việt Nam được tạo công ăn việc làm, và các doanh nghiệp Hàn Quốc đã và đang không ngừng lớn mạnh nhờ vào sự siêng năng và năng lực của nhân công Việt Nam”[5]. Những tăng trưởng số liệu trên đã chứng minh mối quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai nước đang phát triển theo chiều hướng hết sức tích cực. Bên cạnh Hàn Quốc, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và một số đối tác lớn khác cũng tăng trưởng tích cực. Với Trung Quốc, trong năm 2016, kim ngạch thương mại 2 chiều đạt 71,9 tỷ USD, tăng 8%. Trong 10 tháng năm 2017, kim ngạch thương mại tăng 27%. Còn với Mỹ, trong năm 2016, kim ngạch thương mại tăng 14%. 10 tháng năm 2017, thương mại hai chiều chỉ tăng 9,7%. Điều này là minh chứng cho thấy môi trường kinh doanh tại Việt Nam rất ổn định và ngày càng cởi mở. Kết quả này là nhờ vào nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư kinh doanh tại Việt Nam. Với nhiều lợi thế về mặt phát triển công nghệ, chất lượng hàng hóa, dịch vụ và cả quy mô và năng lực quản lý, các doanh nghiệp Hàn Quốc tới thời điểm này luôn tận dụng tốt những lợi thế cũng như có khả năng thích nghi nhanh chóng, hiệu quả, đáp ứng tốt nhu cầu, thậm chí tiên phong tạo xu hướng cho thị trường Việt Nam. Hiệp hội Thương mại Quốc tế Hàn Quốc (KITA) kỳ vọng, với đà tăng trưởng trong quan hệ hợp tác giữa hai nước hiện nay, năm 2020 Việt Nam có thể trở thành quốc gia xuất khẩu lớn thứ hai của Hàn Quốc. Điều này hoàn toàn có cơ sở khi những báo cáo mới nhất cho thấy xuất khẩu của Hàn Quốc vào Việt Nam đã tăng gần 1/2 vào năm 2017 và tăng gấp đôi trong suốt 3 năm gần đây [6]. Thặng dư thương mại của Hàn Quốc tại Việt Nam gấp đôi thặng dư thương mại của Hàn Quốc với thị trường Mỹ. “Các doanh nghiệp Hàn Quốc cần duy trì và không lãng phí những điều kiện thuận lợi hiện tại, thiết lập một chỗ đứng vững chắc tại các thành phố lớn hoặc các đặc khu kinh tế tại Việt Nam để mở rộng xuất khẩu”- một chuyên gia kinh tế của KOSBI khẳng định. Vì lẽ đó, ngày càng nhiều những hội chợ thương mại quốc tế hay những buổi gặp gỡ giữa các doanh nghiệp Việt Nam và Hàn Quốc được tổ chức, đặc biệt là trong những năm gần đây, mở ra nhiều cơ hội chia sẻ kinh nghiệm cũng như thúc đẩy thêm mối quan hệ giao thương Việt – Hàn, tăng cường hợp tác giúp đỡ giữa các doanh nghiệp hai nước và hai phía sẽ tiến hành hợp tác đúng vai trò trong từng lĩnh vực, tạo cơ hội xuất khẩu hàng hóa cũng như các khả năng về mở rộng sản xuất của các mặt hàng tiêu dùng của cả hai nước trong tương lai. Các chuyên gia kinh tế KOSBI kêu gọi "Chính phủ Hàn Quốc cần tạo điều kiện cho các chương trình hỗ trợ phát triển tại Việt Nam." Phạm Thu Thủy- Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á Tài liệu tham khảo [1]. China and South Korea: Examining the Resolution of the THAAD Impasse https://thediplomat.com/2017/11/china-and-south-korea-examining-the-resolution-of-the-thaad-impasse/ [2].Công ty Hàn Quốc khốn đốn vì Trung Quốc tẩy chay [3]. Vietnam, 2nd largest market for small exporters http://www.koreatimes.co.kr/www/biz/2018/03/488_246179.html [4]. Việt Nam ngày càng hấp dẫn các doanh nghiệp Hàn Quốc [5]. Trade Tension With China, U.S. Pushes South Korea Toward Vietnam https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-04-02/s-korea-deepens-vietnam-ties-as-tensions-with-china-u-s-linger [6]. South Korea Exports to Vietnam