Sau phiên bỏ phiếu thông qua dự thảo luận tội tại Quốc hội (ngày 09/12), Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye đã bị đình chỉ chức vụ tạm thời. Hiện tại, tuy vẫn đang trong thời gian chờ đợi phán quyết của Tòa án Hiến pháp nhưng chính giới Hàn Quốc dự kiến sẽ nhanh chóng xúc tiến chuẩn bị cho cuộc bầu cử Tổng thống sớm, điều này châm ngòi cho một cuộc cạnh tranh quyết liệt giữa các ứng cử viên Tổng thống tiềm năng.

Trong lúc này, dư luận Hàn Quốc cũng như quốc tế bắt đầu quan sát những gương mặt nổi bật và có khả năng thay thế vị trí của bà Park, trong đó, ông Moon Jae-in và ông Ban Ki-moon là 2 gương mặt nổi bật nhất. Hai ông này đã liên tục thay phiên nhau xếp vị trí thứ 1 và thứ 2 trong các cuộc điều tra thăm dò dư luận, khi được hỏi về người xứng đáng thay thế bà Park cho vị trí “Chủ nhân Nhà Xanh” trong nhiệm kỳ thứ 19 sắp tới.

Trước vụ bê bối Choi soon-sil, ông Ban Ki-moon là người liên tục giữ vị trí thứ 1 nhưng kể từ khi bà Park và đảng Thế giới mới bị nhấn chìm trong khủng hoảng bê bối chính trị, ông Moon Jae-in đã vượt ông Ban, trở thành người dẫn đầu về tỉ lệ ủng hộ trong các cuộc thăm dò dư luận.

Tuy nhiên, gần đây đã có một tín hiệu đáng mừng cho ông Ban Ki-moon. Đó là một lần nữa, ông lại vượt lên dẫn trước ông Moon, theo kết quả cuộc thăm dò dư luận của Real Meter công bố ngày 22/12 vừa qua[1]. Trong đó, tỉ lệ ủng hộ ông Ban tăng 2,6%, đạt 23,1% trong tuần này; vượt qua ông Moon Jae-in, với 22,2% ủng hộ, giảm 1,5% so với tuần trước.

Sau đây là 05 gương mặt tiềm năng cho vị trí Tổng thống Hàn Quốc nhiệm kỳ 19 sắp tới.

(1) Ông Moon Jae-in, Cựu lãnh đạo đảng Dân chủ đồng hành, 63 tuổi

Ông Moon Jae-in là một nghị sĩ kỳ cựu của đảng đối lập Dân chủ đồng hành và từng là một luật sư về nhân quyền. Dưới thời cố Tổng thống Park Chung-hee, ông Moon từng tham gia đấu tranh phản đối chính quyền độc tài và bị bắt giam.

Ông là bạn và là đồng minh của cố Tổng thống Roh Moo-hyun từ những năm 1980. Khi Tổng thống Roh còn đương nhiệm, ông Moon là Chánh văn phòng Phủ Tổng thống, giữ vai trò tham mưu cấp cao.

Trong cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc 4 năm trước, ông Moon đã giành được 48% số phiếu ủng hộ, thua khá sát bà Park (51,6%).

Ông Moon là người cam kết chiến đấu chống bất bình đẳng trong thu nhập, tăng cường hệ thống phúc lợi xã hội và thúc đẩy cải cách trong hoạt động kinh doanh nhằm giảm thiểu quyền lực và sự thao túng của các tập đoàn lớn, đồng thời, tạo dựng một sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp nhỏ.

Về quan điểm ngoại giao, ông Moon ủng hộ mối quan hệ đồng minh với Mỹ và đề cao vai trò quan trọng của Mỹ với Hàn Quốc nhưng cùng lúc đó, ông Moon cho rằng cần hướng tới “ngoại giao cân bằng” với Mỹ và Trung Quốc.

Ông Moon từng tuyên bố quan hệ với Trung Quốc quan trọng hơn việc triển khai Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) của Mỹ và gần đây, ông Moon đã gợi ý: Hàn Quốc nên trì hoãn triển khai THAAD sang nhiệm kỳ Tổng thống tiếp theo. Bởi ông cho rằng: việc triển khai THAAD trong bối cảnh chính trị hiện nay là không phù hợp, đồng thời, lợi ích an ninh từ việc triển khai THAAD sẽ giảm bớt vì nó đe dọa làm xấu đi mối quan hệ với 2 nước láng giềng lớn là Nga và Trung Quốc. Gần đây, 06 thành viên trong đảng của ông Moon đã bay sang Trung Quốc để chia sẻ quan điểm phản đối THAAD, cùng các nhà lãnh đạo Trung Quốc. Bởi vậy, nhiều ý kiến cho rằng nếu ông Moon đắc cử Tổng thống thì có khả năng Hệ thống THAAD của Mỹ sẽ không được lắp đặt tại Hàn Quốc.

Về vấn đề Triều Tiên, ông Moon là người không đồng ý với các chính sách của Chính phủ đương nhiệm. Trong khi đó, phe bảo thủ lại công kích ông Moon về việc noi theo cựu Tổng thống Roh Moo-hyun - người được biết đến với cách tiếp cận hòa giải với Triều Tiên - đặc biệt là sau khi Bình Nhưỡng mở rộng chương trình tên lửa và vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, ông Moon vẫn khẳng định rằng Seoul nên đối thoại, thay vì trừng phạt nhằm thuyết phục Triều Tiên từ bỏ tham vọng hạt nhân. Bởi vậy, ông Moon được coi là ứng cử viên thích hợp nhất để xoa dịu căng thẳng với Bình Nhưỡng.

Theo Giáo sư Andrei Lankov, Đại học Kookmin (Hàn Quốc), nếu ông Moon Jae-in chiến thắng, có thể dẫn đến thay đổi đường lối cứng rắn của Seoul trong quan hệ với láng giềng phương Bắc. Tất nhiên, bình thường hóa quan hệ sẽ rất khó khăn nhưng ông Moon sẽ thúc đẩy quan hệ giữa Hàn Quốc - Triều Tiên trong một số lĩnh vực. Trao đổi với “Kommersant”, giáo sư Andrei Lankov nhận định: ông Moon có thể sẽ cho khôi phục hoạt động của Khu liên hợp công nghiệp Kaesong và gửi viện trợ nhân đạo.

Nhìn chung, nếu ông Moon trở thành Tổng thống, quan hệ giữa Hàn Quốc với Triều Tiên sẽ được cải thiện nhưng bằng cách mang lại cho nhà lãnh đạo Kim Jong-un không gian hành động, mọi hy vọng về phi hạt nhân hóa bán đảo Hàn có thể bị lu mờ hơn nữa, đẩy Bắc Kinh vào chiếc ghế nóng và Trung Quốc sẽ ngày càng có tiếng nói hơn trong khu vực châu Á.

Dù được đánh giá là một lựa chọn an toàn, song vẫn còn nhiều hoài nghi về khả năng ông Moon có thể giành chiến thắng trong cuộc đua giành ghế Tổng thống. Trước mắt, ngay trong nội bộ đảng Dân chủ, ông Moon phải cạnh tranh với ông Lee Jae-Myung, Thị trưởng nổi tiếng thẳng thắn của thành phố Seongnam và được coi là một gương mặt đang lên.

(2) Ông Ban Ki-moon, Tổng thư ký Liên Hợp quốc, 72 tuổi

Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Ban Ki-moon khá được yêu mến và ủng hộ tại Hàn Quốc. Người dân Hàn Quốc cho rằng việc ông Ban đắc cử Tổng thư ký LHQ đã góp phần khẳng định và nâng cao vị thế của Hàn Quốc trên trường quốc tế. Dư luận dự đoán rằng sau khi ông Ban kết thúc nhiệm kỳ tại LHQ vào ngày 31/12 tới, ông sẽ tuyên bố tham gia tranh cử Tổng thống Hàn Quốc.

Ông Ban từng là Ngoại trưởng Hàn Quốc trong thời gian 2004 – 2006 và trở thành Tổng Thư ký LHQ từ tháng 10/2006 đến nay. Ông sẽ mãn nhiệm vào ngày 31/12 tới, sau 2 nhiệm kỳ lãnh đạo. Tạp chí Chính sách đối ngoại (Foreign Policy) - một tạp chí uy tín về ngoại giao, an ninh của Mỹ - đã vinh danh ông Ban Ki-moon là một trong 100 nhà tư tưởng hàng đầu thế giới trong năm 2016. Tạp chí này đánh giá cao những đóng góp của ông trong nỗ lực đưa Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu - một cơ chế cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính của LHQ - trở thành một hiệp ước quốc tế mang tính ràng buộc về mặt pháp lý.

Trước đây, ông Ban Ki-moon từng liên tục là người dẫn đầu về tỉ lệ ủng hộ trong các cuộc thăm dò dư luận. Tuy nhiên, tỷ lệ ủng hộ vài tháng gần đây đã bị giảm sút là do mối quan hệ gần gũi của ông với Tổng thống Park Geun-hye và đảng Thế giới mới, mặc dù, ông không phải thành viên của đảng này.

Đã có suy đoán cho rằng: bà Park không đồng ý từ chức ngay lập tức là để ông Ban (người thuộc phe bảo thủ) có thời gian chuẩn bị cho cuộc bầu cử Tổng thống, nhằm ngăn chặn ông Moon Jae-in (người thuộc phe cấp tiến) lên nắm quyền. Giáo sư Shin Yul, Khoa khoa học chính trị, Đại học Myongji, đánh giá: “Mặc dù, ông Ban không thừa nhận nhưng mọi người vẫn nghĩ ông là một ứng viên được bà Park ủng hộ, trong cuộc bầu cử vào năm 2017. Và ông cần phải có chiến lược vượt qua khó khăn để tìm ra lối thoát, khi đảng Thế giới mới mất uy tín cực điểm”. Giáo sư Choi Chang-ryul, Khoa khoa học chính trị, Đại học Yongin thì phân tích: “Ông Ban sẽ cảnh giác với tác động từ vụ bê bối Choi Soon-sil đối với uy tín của mình. Ông ấy có khả năng lựa chọn cách thứ 3 để tránh thất bại khi tham gia tranh cử Tổng thống”.

Trong rất nhiều lần được hỏi, ông Ban Ki-moon chưa bao giờ chính thức khẳng định sẽ tranh cử chức Tổng thống Hàn Quốc và chỉ nói rằng ông cần phải tập trung vào công việc của LHQ cho tới ngày cuối cùng của nhiệm kỳ là 31/12 nhưng “mọi lựa chọn vẫn để ngỏ”.

Gần đây, mặc dù vẫn tránh trả lời về vấn đề tranh cử Tổng thống nhưng ông Ban Ki-moon đã nhiều lần có những phát ngôn mang hàm ý chính trị. Ông từng phát biểu rằng Hàn Quốc cần tới một “khả năng lãnh đạo bao trùm mới”, có thể tạo được sự đoàn kết và hòa hợp trong xã hội. Trả lời phỏng vấn báo chí trong chuyến thăm Hàn Quốc vào tháng 5 vừa qua, ông cho biết sẽ cân nhắc xem có thể đóng góp gì cho đất nước sau khi trở về và “sẽ suy nghĩ kỹ về điều mà một công dân cần làm”. Hay trong một cuộc phỏng vấn với Reuters, ông cho biết: “Tôi có thể mang đến một tương lai tốt đẹp hơn cho Hàn Quốc”. Các phương tiện truyền thông Hàn Quốc cho rằng những điều này ám chỉ việc ông Ban Ki-moon sẽ tranh cử Tổng thống vào năm tới.

Những người ủng hộ cho rằng ông Ban Ki-moon là một nhà ngoại giao có uy tín và được biết đến trên bình diện quốc tế. Họ nhận định ông sẽ giải quyết vấn đề vũ khí hạt nhân của CHND Triều Tiên tốt hơn so với bà Park, vốn có quan điểm cứng rắn hơn với Triều Tiên. Những người không ủng hộ lại cho rằng ông thiếu kinh nghiệm đối với các vấn đề trong nước và rằng ông không để lại nhiều dấu ấn trong 2 nhiệm kỳ Tổng thư ký LHQ của mình.

Điểm yếu của ông Ban là ông không thuộc một chính đảng nào. Trước đây, nhiều ý kiến cho rằng ông sẽ gia nhập đảng cầm quyền Thế giới mới để tham gia vào cuộc đua đến chức Tổng thống. Tuy nhiên, gần đây, vụ bê bối liên quan đến Tổng thống Park Geun-hye đã kéo theo khủng hoảng trong toàn đảng Thế giới mới, do đó, các nhà phân tích cho rằng: ông Ban sẽ cố gắng tự tách mình ra khỏi đảng Thế giới mới và bà Park, bằng việc bắt tay với một chính đảng khác hoặc gia nhập vào một đảng mới do những đảng viên rời bỏ đảng Thế giới mới kết hợp với phe đối lập tự do lập ra.

Xét theo quan điểm của Bắc Kinh, lập trường không can thiệp của ông Ban Ki-moon làm cho ông trở thành một ứng cử viên hấp dẫn. Việc ông từ chối thừa nhận Đài Loan - sau cuộc điện đàm gần đây của Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump với người đứng đầu vùng lãnh thổ Đài Loan Thái Anh Văn - có thể đặc biệt quan trọng đối với Trung Quốc.

Hiện Ông Ban Ki-moon được coi là hy vọng lớn nhất của phe bảo thủ trong việc giành lại quyền kiểm soát Nhà Xanh. Tuy nhiên, cũng nhiều ý kiến cho rằng vấn đề tuổi tác khiến ông khó thu hút được lá phiếu của các cử tri trẻ.

Lương Hồng Hạnh (tổng hợp) – Trung tâm Nghiên cứu Hàn Quốc

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2016/12/22/2016122201319.html

2. http://www.tvcafe.co.kr/plugin/mobile/board.php?bo_table=humor_new&wr_id=5076404&page=0&page=0

3. http://www.baomoi.com/ong-ban-ki-moon-duoc-ky-vong-nhat-tro-thanh-tong-thong-han-quoc/c/21149197.epi

4. http://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/choigate-va-nhung-he-luy-khon-luong-voi-han-quoc-20161223133927472.htm

5. http://vietbao.vn/The-gioi/Han-Quoc-Chien-dich-tranh-cu-Tong-thong-da-bat-dau/442723560/159/

6. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_newsthema_detail.htm?No=10063843

7. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_In_detail.htm?No=33257&id=In

8. http://www.ypworks.vn/2016/12/new-york-times-tong-thong-han-quoc.html

9. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_In_detail.htm?No=33215&id=In

10. http://tuantinquehuong.com/index.php?option=com_content&view=article&id=54881:sau-ng-vien-sang-gia-th-chan-ba-park-ti-nha-xanh&catid=39:thoisuquoc-te&Itemid=504

11. http://kienthuc.net.vn/nong-sau/han-quoc-bai-chuc-tong-thong-thi-de-thay-the-moi-kho-794113.html

12. http://tuoitre.vn/tin/the-gioi/20161210/ai-se-la-tong-thong-han-quoc-neu-ba-park-tu-chuc/1233619.html

13. http://www.trithuccongluan.com.vn/the-gioi/12845-ai-se-la-tong-thong-han-quoc-neu-ba-park-tu-chuc.html

14. http://motthegioi.vn/the-gioi-c-79/ho-so-c-122/ba-ung-vien-cho-vi-tri-tong-thong-han-quoc-neu-ba-park-mat-chuc-50994.html

15. http://infonet.vn/tong-thong-park-ra-di-han-quoc-lung-tung-tim-nguoi-thay-the-post215918.info

16. http://www.thethaovanhoa.vn/the-gioi/ttk-lhq-ban-kimoon-se-la-ung-vien-ke-nhiem-tong-thong-han-quoc-park-geunhye-n20161211233606895.htm

17. http://phapluatxahoi.vn/quoc-te/chinh-truong-han-quoc-sap-doi-chu-126034

18. http://baodauthau.vn/quoc-te/chan-dung-nguoi-se-lanh-dao-han-quoc-trong-thoi-gian-tong-thong-cho-luan-toi-30634.html

19. http://suckhoedoisong.vn/ong-ban-ki-moon-gap-kho-neu-tranh-cu-tong-thong-han-quoc-n124440.html

20. http://enternews.vn/donald-trump-cua-han-quoc-dang-noi-len.html

21. http://vov.vn/thegioi/ung-vien-tong-thong-han-quoc-moon-jaein-muon-hoan-trien-khai-thaad-577999.vov