3. Hàn Quốc mất vị trí Top 3 về xuất khẩu và Top 5 về sản lượng ô tô

Xuất khẩu ô tô của Hàn Quốc vào đầu những năm 2000 thường đạt bình quân từ 1,5 triệu tới 1,6 triệu chiếc, đứng trong Top năm thế giới. Năm 2005, Hàn Quốc bỏ xa Tây Ban Nha và Mỹ, lần đầu tiên vươn lên vị trí thứ ba. Tính từ năm 2005 đến nay, kim ngạch xuất khẩu ô tô hàng năm của Hàn Quốc luôn nằm trong Top 3 các nước xuất khẩu nhiều nhất thế giới. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm giữ vững vị thế này thì năm nay, Hàn Quốc đã phải nhường lại vị trí thứ 3 cho Mê-hi-cô.

Gần đây, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc (KAMA) đã công bố số liệu liên quan đến xuất khẩu ô tô của các quốc gia từ tháng 1 đến tháng 8/2016. Theo đó, trong 8 tháng đầu năm 2016, Hàn Quốc đã xuất khẩu khoảng 1,69 triệu xe, giảm 14,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, Mê-hi-cô vượt qua Hàn Quốc, đạt 1,81 triệu xe, vươn lên Top 3 xuất khẩu ô tô toàn cầu (sau Đức và Nhật Bản).

Bảng: Sản lượng xuất khẩu ô tô của Đức, Nhật, Hàn và Mê-hi- cô

(đơn vị: chiếc)

Nguồn: 각국 자동차공업협회(서울=연합뉴스)

Trong năm ngoái, Hàn Quốc xuất khẩu được tổng cộng hơn 2.974.000 xe ô tô, đứng thứ 3 sau Đức (khoảng 4.650.000 xe) và Nhật Bản (khoảng 4.578.000 xe). Tuy nhiên, số lượng xe ô tô xuất khẩu của Hàn Quốc bắt đầu có xu hướng giảm dần kể từ sau mức kỷ lục năm 2012 là 3.170.600 chiếc.

Ngược lại, Mê-hi-cô, nơi có nhân lực rẻ hơn Hàn Quốc và tiếp giáp với Mỹ, sau khi ký kết Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) đã đẩy nhanh xúc tiến vào Mỹ (thị trường quan trọng của các doanh nghiệp sản xuất ô tô Hàn Quốc) và gia tăng sản lượng xuất khẩu ô tô.

Giới doanh nghiệp sản xuất ô tô phân tích rằng môi trường thương mại toàn cầu có xu hướng xấu đi, nền kinh tế của các thị trường xuất khẩu quan trọng bị đình trệ, thêm vào đó là tình trạng đình công trong nước chính là những yếu tố tác động khiến xuất khẩu ô tô giảm.

Về tổng sản lượng ô tô[1], Hàn Quốc cũng bị giảm một bậc, xuống vị trí thứ 6 thế giới. Cụ thể là sản lượng ô tô của Hàn Quốc trong 7 tháng đầu năm 2016 giảm xuống còn 2,55 triệu chiếc; trong khi Ấn Độ vươn lên vị trí thứ 5 với 2,57 triệu xe (hơn Hàn Quốc 20.000 chiếc). Đây là lần đầu tiên Hàn Quốc bị mất vị trí Top 5 về sản lượng ô tô trong 12 năm vừa qua. Nếu xu hướng này tiếp tục, Hàn Quốc có nguy cơ mất vị trí thứ 5 tính trên cả năm 2016.

Như vậy, ngành ô tô của Hàn Quốc đã bị tuột mất vị trí Top 3 quốc gia xuất khẩu ô tô nhiều nhất thế giới (Global Big 3), trong khi, tổng sản lượng xe cũng giảm một bậc, xuống vị trí thứ 6 thế giới. Thực trạng này cho thấy ngành công nghiệp ô tô của Hàn Quốc đang gặp phải nhiều khó khăn cả về sản xuất và xuất khẩu.

4. Khủng hoảng ngành ô tô ảnh hưởng lớn đến kinh tế

Sự ảnh hưởng của ngành công nghiệp ô tô đến lĩnh vực kinh tế của bất kỳ quốc gia nào cũng đều rất lớn, đặc biệt là đối với một quốc gia xuất khẩu 75% tổng sản lượng ô tô như Hàn Quốc. Sẽ không quá lời khi nói rằng ngành công nghiệp ô tô là một trụ cột chính chống đỡ nền kinh tế Hàn Quốc.

Nếu coi một thương hiệu xe như một cây xanh thì dưới thương hiệu đó, tức phần rễ cây, là một mạng lưới nối kết khoảng 5.000 thầu phụ và các nhà cung cấp phụ kiện để chế tạo khoảng 30.000 bộ phận và thành phần khác nhau của xe. Sự phức tạp và quy mô của toàn bộ ngành công nghiệp ô tô chính là “chướng ngại vật” hạn chế sự phát triển của ngành này ở các nước đang phát triển, bất chấp rất nhiều nỗ lực của các quốc gia. Trong 4 thập kỷ qua, Hàn Quốc là quốc gia duy nhất trở thành nhà xuất khẩu ô tô hàng đầu thế giới từ con số 0. Vấn đề ở chỗ: khi ngành công nghiệp ô tô rơi vào khủng hoảng, toàn bộ nền kinh tế cũng bị ảnh hưởng theo.

Ngành công nghiệp ô tô chiếm khoảng 3,3% GDP và 12,3% tổng kim ngạch xuất khẩu của Hàn Quốc và là nền tảng của ngành chế tạo Hàn Quốc khi có khoảng 300.000 người phục vụ trong ngành này. Có thể nói, sự sống còn của hàng nghìn nhà thầu phụ đang phụ thuộc vào các tập đoàn ô tô và sự dao động của ngành công nghiệp ô tô trong bối cảnh hiện nay dự báo sẽ có không ít các công ty nhỏ liên quan bị phá sản trong thời gian tới.

Ngày 11/10 vừa qua, Bộ Kế hoạch và Tài chính đã đánh giá tình hình sản xuất, xuất khẩu của Hàn Quốc đang bị đình trệ do ảnh hưởng từ vụ đình công ngành ô tô, khiến xu hướng hồi phục kinh tế không được đảm bảo. Cuộc đình công của ngành ô tô đang phủ mây đen lên toàn bộ hoạt động sản xuất công nghiệp của Hàn Quốc. Sản lượng công nghiệp, khoáng sản giảm 2,4%, sản lượng ô tô giảm tới 17,7%. Do công nhân đình công, nhà máy không hoạt động, tỷ lệ vận hành bình quân của ngành chế tạo đã giảm 3,4% so với tháng trước, chỉ đạt 70,4%, đây là mức thấp nhất kể từ sau mức 69,9% vào tháng 3 năm 2009.

5. Giải pháp cho ngành công nghiệp ô tô Hàn Quốc

Giáo sư Kim Pil-soo thuộc khoa Kỹ thuật ô tô, trường Đại học Daelim cho rằng ngành ô tô của Hàn Quốc đang gặp phải 5 vấn đề lớn, đó là: (1) Chế độ tiền lương chưa được giải quyết, (2) Bất lợi về tỷ giá hối đoái, (3) Chi phí cao, (4) Năng suất thấp và (5) Tình trạng đình công. Do đó, việc cấp bách hiện nay là cần phải tìm ra giải pháp cho vấn đề này.

Giáo sư Kim Pil-soo đề xuất Hàn Quốc cần phải tiếp cận theo 2 hướng để vươn lên trở thành nhà sản xuất xe hơi toàn cầu. Thứ nhất, dựa trên quy mô kinh tế, các nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc cần phải sản xuất nhiều dòng xe phổ thông với mức giá phải chăng. Thứ 2, Hàn Quốc cần phải tối đa hóa doanh thu thông qua các dòng xe cao cấp sang trọng. Để khắc phục tình trạng chi phí sản xuất cao đối với các dòng xe cao cấp, các nhà sản xuất xe Hàn Quốc cần phải sản xuất dòng xe cao cấp ngay trong nước. Chỉ có như vậy, họ mới duy trì được lợi nhuận. Hàn Quốc cũng cần sản xuất nhiều dòng xe phổ thông với giá cả hợp lý tại các nhà máy ở nước ngoài do dòng xe sang trọng của Hàn Quốc chưa được công nhận rộng rãi trên thị trường toàn cầu.

Bên cạnh đó, do công nghệ sản xuất các dòng xe thân thiện với môi trường hay xe tự lái của Hàn Quốc đang bị tụt hậu 3 đến 4 năm so với các quốc gia phát triển, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển của các nhà sản xuất xe tại Hàn Quốc dường như chưa đủ để có thể thu hẹp khoảng cách công nghệ nên việc hợp tác giữa giới chuyên môn trong lĩnh vực ô tô và các nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc đang trở nên cần thiết hơn bao giờ hết, trong đó, vai trò của Chính phủ là vô cùng quan trọng, với tư cách như một “tháp điều khiển” trong quá trình phối hợp này.

Như vậy, để vượt qua khủng hoảng và tạo “làn gió mới” cho ngành công nghiệp ô tô, Hàn Quốc cần nỗ lực phân tích xu hướng thị trường hiện tại, cũng như phát triển công nghệ mới để tăng cường khả năng sản xuất ở cả 2 dòng xe phổ thông và cao cấp, cũng như tạo thế cân bằng giữa sản xuất trong nước và sản xuất tại nước ngoài.

Lương Hồng Hạnh (tổng hợp) – Trung tâm Nghiên cứu Hàn Quốc

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. http://world.kbs.co.kr/korean/program/program_economyplus.htm?No=5724

2. http://www.yonhapnews.co.kr/bulletin/2016/10/01/0200000000AKR20161001033100003.HTML

3. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/program/program_economyplus_detail.htm?no=5732

4. http://www.xegiaothong.vn/cong-nhan-hyundai-luong-18-ty-dongnam-van-dinh-cong-d140565.html

5. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Ec_detail.htm?No=32656&id=Ec

6. http://doisongtieudung.vn/Cong-nhan-Huyndai-Motor-dinh-cong-lan-dau-tien-trong-12-nam_161-0-533992.html

7. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Ec_detail.htm?No=32581&id=Ec

8. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/archive/program/news_zoom.htm?no=5777