I. Chính sách đối phó với tỷ lệ sinh thấp ở Hàn Quốc

A. Thay đổi trong chính sách dân số

Tại Hàn Quốc, chương trình kế hoạch hóa gia đình được biết đến như một phương tiện chính của chính sách kiểm soát dân số và đã được thông qua vào năm 1962. Chương trình này bao gồm các mục tiêu nhân khẩu học của việc giảm tốc độ tăng trưởng dân số hàng năm và tổng tỷ suất sinh, được thực hiện mạnh mẽ như một chương trình mang tính quyết định thông qua kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm liên tiếp. Sức mạnh của chương trình kế hoạch hóa gia đình được đặt trong mục tiêu hạn chế của nó, mua lại các nguồn lực và xây dựng một quy trình tổ chức đặc biệt cho các mục tiêu nhân khẩu học. Ngoài ra, cam kết các mục tiêu kế hoạch hóa gia đình sẽ dẫn đến sự phát triển của mối quan hệ rộng rãi trên các lĩnh vực khác như các phương tiện truyền thông đại chúng và các phòng khám, bệnh viện y tế tư nhân.

Kết quả của những nỗ lực của Chính phủ trong việc gia tăng các chương trình kiểm soát dân số, tỷ lệ sinh đã giảm mạnh trong những năm 1980. Năm 1988, chương trình kế hoạch hóa gia đình tại Hàn Quốc đã đạt được mục tiêu chính là giảm tỷ lệ sinh xuống dưới mức thay thế và hoàn thành việc phổ biến sử dụng biện pháp tránh thai. Kết quả là, từ cuối những năm 1980, Chính phủ đã bắt đầu thực hiện chính sách về tránh thai miễn phí thông qua các chương trình của Chính phủ hướng tới một hệ thống tự trả tiền, quản lý của khu vực tư nhân và thương mại, chẳng hạn như các chương trình bảo hiểm y tế trên toàn quốc.

Tuy nhiên, ngay khi các vấn đề được giải quyết, những thách thức mới có tính chất hoàn toàn khác lại phát sinh trong kết quả giảm tỷ suất sinh. Một số hậu quả bất lợi của suy giảm khả năng sinh sản nhanh ở Hàn Quốc, bao gồm một tỷ lệ mất cân bằng giới tính, sự gia tăng dân số già và tỷ lệ nạo phá thai cao. Để đối phó với những vấn đề mới, một điều rõ ràng rằng, Hàn Quốc sẽ phải chuyển hướng chính sách dân số một cách tốt nhất phản ánh các điều kiện kinh tế-xã hội và nhân khẩu học, chứng kiến sự thay đổi và dự báo trong tương lai gần.

Với mục đích này, Chính phủ thành lập một Ủy ban Chính sách dân số trong tháng 12/1994 để xem xét chính sách dân số bằng cách tập trung vào những thành tích trong quá khứ và triển vọng tương lai, cũng như các vấn đề kinh tế xã hội có liên quan, nỗ lực tìm ra định hướng chính sách mới và các biện pháp ở thế kỷ 21. Năm 1996, Chính phủ chính thức thông qua chính sách dân số mới với sự nhấn mạnh về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Tuy nhiên, tỷ lệ sinh tiếp tục giảm, Ủy ban về Già hóa Dân số và Xã hội tương lai (CAFS) được thành lập để chuẩn bị các chính sách và chương trình khuyến khích sinh đẻ, chuẩn bị cho cho một xã hội già hóa năm 2003. Luật cơ bản về tỷ lệ sinh thấp và xã hội già hóa đã được ban hành tháng 5 năm 2005. Trong tháng 6 năm 2006, CAFS được nâng cấp thành Ủy ban Tổng thống về Xã hội già hóa và Chính sách dân số đã ban hành Kế hoạch cơ bản đầu tiên về Tỷ lệ sinh thấp và Xã hội già hóa (2006-2010).

Bảng 1. Các biện pháp chính sách thúc đẩy môi trường thuận lợi cho việc sinh và chăm sóc trẻ em để đối phó với tỷ lệ sinh thấp: tăng cường trách nhiệm của xã hội đối với việc sinh và chăm sóc trẻ

Nguồn: Chính phủ Hàn Quốc, Kế hoạch Cơ bản Đầu tiên cho Tỷ lê sinh thấp và Xã hội già hóa (2006-2010), 2006.

B. Chính sách đối phó với tỷ lệ sinh thấp

Kế hoạch cơ bản đầu tiên đối phó với tỷ lệ sinh thấp và xã hội già hóa (2006-2010) được thiết lập vào năm 2006 nhằm mục đích thúc đẩy môi trường ủng hộ việc nuôi dạy trẻ, thiết lập cơ sở cho việc cải thiện chất lượng cuộc sống trong xã hội theo từng độ tuổi và để đảm bảo nguồn lực cho tăng trưởng kinh tế trong xã hội có tỷ lệ sinh thấp và già hóa dân số. Theo sau kế hoạch thứ nhất là kế hoạch thứ hai (2011-2015), với mục đích phục hồi ổn định của tỷ lệ sinh và củng cố hệ thống xã hội đối với xã hội già hóa. Và kế hoạch thứ ba (2016-2020), với mục đích tăng tỷ lệ sinh lên mức trung bình như các nước OECD và thích nghi thành công với xã hội già hóa.

Trong những nỗ lực phát động xây dựng môi trường thích hợp cho việc nuôi dạy trẻ, kế hoạch này cũng tăng cường trách nhiệm của xã hội đối với việc sinh và nuôi dưỡng trẻ, thúc đẩy văn hóa thân thiện gia đình và xã hội bình đẳng giới, nâng cao sức khoẻ cho thế hệ tương lai.

Thứ nhất, trách nhiệm của xã hội đối với sinh và nuôi dưỡng trẻ sẽ được tăng cường bằng các biện pháp sau đây: 1) Mở rộng hỗ trợ cho các chi phí chăm sóc và giáo dục trẻ em, mở rộng giáo dục sau giờ học để làm giảm bớt gánh nặng kinh tế hộ gia đình; 2) Cung cấp các ưu đãi khác nhau cho gia đình đông con, tăng cường hỗ trợ cho các gia đình nhận con nuôi, mở rộng các cơ sở chăm sóc trẻ công cộng và nơi làm việc, nâng cao chất lượng dịch vụ tại các cơ sở chăm sóc trẻ tư nhân, mở rộng các dịch vụ chăm sóc trẻ em để đáp ứng nhu cầu đa dạng; 3) Xây dựng hệ thống y tế và dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em, cung cấp hỗ trợ kinh tế cho các cặp vợ chồng bị vô sinh, hỗ trợ cho việc chăm sóc sau sinh và trẻ mới sinh ở các gia đình có hoàn cảnh khó khăn.

Bảng 2. Các biện pháp chính sách thúc đẩy môi trường thuận lợi cho việc sinh và chăm sóc trẻ để đối phó với tỷ lệ sinh thấp: Đẩy mạnh văn hóa thân thiện gia đình và bình đẳng giới

Nguồn: Chính phủ Hàn Quốc, Kế hoạch Cơ bản Đầu tiên với Tỷ lê sinh thấp và Xã hội già hóa (2006-2010), 2006.

Thứ hai, đẩy mạnh văn hóa thân thiện gia đình và bình đẳng giới thông qua các biện pháp sau đây: 1) Tăng khả năng cân bằng giữa công việc và gia đình thông qua mở rộng hỗ trợ nghỉ thai sản của chính phủ, hỗ trợ cho phụ nữ quay trở lại thị trường lao động sau khi nghỉ sinh con, đa dạng hóa nghỉ chăm sóc trẻ, linh hoạt trong điều kiện lao động, hỗ trợ xây dựng văn hóa thân thiện gia đình, 2) Xây dựng gia đình bình đẳng giới, văn hóa xã hội bằng các chương trình giáo dục ở trong nhà trường lẫn ngoài xã hội, tăng cường phổ cập và thắt chặt mối quan hệ giữa các thành viên gia đình thông qua hoạt động vui chơi giải trí, văn hóa và cung cấp các chương trình giáo dục cho cuộc sống gia đình.

Thứ ba, cải thiện và nâng cao sức khoẻ cho thế hệ tương lai thông qua việc cung cấp cho trẻ em và thiếu niên một môi trường an toàn, bảo đảm quyền trẻ em.

Vũ Thị Thu Tư lược dịch

Nguồn: The Japanese Journal of Population, Vol.7, No.1 (March2009), Low Fertility and Policy Responses in Korea của tác giả Sam-Sik Lee.