Là một đặc khu công nghiệp của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (Triều Tiên), Khu công nghiệp (KCN) Kaesong được khởi công xây dựng  vào năm 2003 và hoàn thiện vào tháng 6 năm 2004, tách ra từ thành phố trực thuộc trung ương Kaesong cũ.

Khu công nghiệp trên được coi là biểu tượng cho sự hợp tác giữa Hàn Quốc  - Triều Tiên,  nằm trên tuyến đường xe hơi và tàu hỏa được xây dựng lại nối liền Bình Nhưỡng với Seoul. Tại đây, có tới hơn 50 ngàn công nhân Triều tiên làm việc cho 123 công ty Hàn quốc. Trong khi, số công nhân Hàn Quốc làm việc tại khu công nghiệp này cũng duy trì ở con số từ 700 đến 800 người.

Ngày 3/4/2013, Triều Tiên chặn quyền tiếp cận vào khu vực này đối với tất cả công dân Hàn Quốc và rút hàng ngàn công nhân làm việc tại đây như một đoạn kết trong quá trình gia tăng căng thẳng chính trị giữa hai quốc gia, khiến cho khu công nghiệp bị ngừng  hoạt động.

Sau 7 vòng đàm phán liên tục trong gần 2 tháng qua  (từ ngày 6/7/2013 đến tháng 8/2013) thì cuối cùng, vào ngày 14/8/2013 vừa qua, Hàn Quốc và Triều Tiên đã đạt được thỏa thuận về việc mở cửa lại KCN chung Keasong tại cuộc họp cấp chuyên viên lần thứ bảy. Thỏa thuận này bao gồm 5 nội dung chính như sau:

Thứ nhất là hai miền sẽ bảo đảm KCN chung Keasong hoạt động bình thường trong bất kỳ trường hợp nào.

Thứ hai là hai bên phải bảo đảm hoạt động an toàn cho người lao động Hàn Quốc làm việc ở KCN, đưa ra một khuôn khổ pháp lý để bảo hộ tài sản, đầu tư và giải quyết tranh chấp. Bên cạnh đó, hai bên cũng sẽ bàn thảo về vấn đề đi lại.

Thứ ba, hai bên sẽ nỗ lực để KCN phát triển thành KCN có sức cạnh tranh quốc tế nhằm thu hút đầu tư của các doanh nghiệp nước ngoài khác vào KCN này.

Thứ tư, hai bên sẽ thành lập Ủy ban chung của hai miền Nam Bắc để thực hiện những thỏa thuận này.

Thứ năm, hai bên sẽ cùng nỗ lực để khởi động lại KCN chung Keasong.

Ngoài ra, Ủy ban chung Nam Bắc cũng sẽ thảo luận về vấn đề bồi thường cho các doanh nghiệp Hàn Quốc bị thiệt hại.

Trên cơ sở thòa thuận này, Quỹ hỗ trợ KCN Kaesong cũng đã đưa ra kế hoạch ra vào KCN Kaesong dành cho đối tượng là doanh nghiệp đang hoạt động trong khu công nghiệp này vào ngày 20/8/2013, tại Hội nghị Trung ương dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Yeouido, Seoul. Trên cơ sở đó, vào ngày 22/8/2013, những doanh nghiệp về cơ khí, điện, tiếp đó, vào ngày 23/8/2013, các doanh nghiệp về dệt may được cấp phép quay lại Triều Tiên . Đồng thời, từ ngày 26/8/2013 trở đi, những doanh nghiệp thuộc bất kỳ lĩnh vực sản xuất nào bị hư hỏng nặng và cần bảo trì gấp sẽ được quay lại khu công nghiệp Kaesong theo tuần tự. Một quan chức của bộ Thống nhất Hàn Quốc cũng cho biết, lần quay lại Triều Tiên này sẽ dựa trên phương châm không giới hạn về số người và số lượng xe cộ theo đề án đã được hai miền Nam Bắc thảo luận.

Vào ngày 28/8/2013, Hàn Quốc và Triều Tiên cũng đã thống nhất lần cuôi cùng đề án “Thỏa thuận về tổ chức và điều hành của Ủy ban chung về Kaesong của hai miền Nam Bắc” với nội dung cơ bản về cơ cấu, vai trò cũng như phương thức điều hành của Ủy ban chung v..v ...

Ngày 29/8/2013, hai bên cũng đã nhất trí lại về Ủy ban chung này và mỗi bên cử ra 4 thành viên và 1 chủ tịch  tham gia vào ủy ban này. Mỗi bên cũng sẽ thành lập ra các tiểu ban và ủy ban như Ủy ban và tiểu ban về vấn đề cư trú, nhập cư, Ủy ban và tiểu ban phụ trách về giao thông, viễn thông và hải quan v..v với cơ cấu 1 chủ tịch và 3 đến 4 thành viên .

Tuy nhiên, phiên họp lần thứ nhất vào ngày 2/9/2013 đã diễn ra không thành công khi cả hai bên đều không thể đi đến thỏa thuận về thời điểm tái khởi động lại KCN Kaesong. Một quan chức của chính phủ Hàn Quốc cho hay, trong phiên họp này, phía Hàn Quốc thể hiện lập trường ưu tiên cho việc chuẩn bị các trang thiết bị cho khu công nghiệp như việc bảo dưỡng và lắp đặt trang thiết bị trong khi phía Triều Tiên lại khăng khăng muốn ưu tiên việc tái khởi động khu công nghiệp một cách nhanh chóng. Cũng tại phiên họp này, hai bên tiếp tục thảo luận những vấn đề như việc bồi thường thiệt hại cho các doanh nghiệp  vì sự gián đoạn hoạt động của khu công  nghiệp này, đồng thời thống nhất tổ chức phiên họp lần hai vào ngày 10/9/2013.

Sau đó, từ ngày 10 đến rạng sáng ngày 11/9/2013, hai miền Nam Bắc đã mở phiên họp lần hai về Ủy ban chung của hai miền Nam Bắc và thỏa thuận về vấn đề lưu trú của nhân sự bên Hàn Quốc để kiểm tra trang thiết bị và chuẩn bị cho việc tái khởi động khu công nghiệp. Hai bên cũng dự kiến khởi động lại khu công nghiệp vào ngày 16/9/2013, trước kỳ nghỉ lễ Chuseok (Rằm Trung Thu). Vậy là chỉ trong vòng 5 tháng, khu công nghiệp này đã chính thức hoạt động trở lại bình thường. Ngày đầu tiên , khoảng 31.474 người trở lại làm, trong đó có 459 người bên phía Hàn Quốc ở lại KCN. Đến ngày 17/9, tức ngày thứ hai khi đi vào hoạt động, số doanh nghiệp chưa thể hoạt động đã rút từ 33 xuống còn 29 công ty với số lượng người đi làm lại là  35.027 người. Đồng thời, bên phía Triều Tiên cũng cân nhắc việc chỉ nghỉ đúng ngày Chuseok và làm việc vào những ngày khác trong kỳ nghỉ này.

Cùng với việc nối lại hoạt động KCN chung Keasong sau 166 ngày gián đoạn, trong ngày 16/9/2013, hai miền Triều Tiên đã tổ chức phiên họp lần thứ ba Ủy ban hỗn hợp tại Trung tâm hỗ trợ tổng hợp trong khu Kaesong. Đồng thời, phía Triều Tiên cũng mong muốn thông qua cơ hội này để tổ chức cuộc hội đàm về núi Kim Cương trong khoảng thời gian từ ngày 22/8 đến tuần đầu tháng 9 năm 2013. Tuy nhiên, phía Hàn Quốc đã lấy lý do kỹ thuật và đề nghị chuyển thời gian tổ chức sang ngày 2/10/2013.

Theo Bộ Thống nhất Hàn Quốc, hai bên đã tổ chức hai phiên họp toàn thể, hai cuộc gặp riêng giữa các trưởng đoàn và trưởng tiểu ban phụ trách vấn đề đi lại trong khu công nghiệp để bàn về chế độ đi lại trong khu công nghiệp, kế hoạch triển khai hệ thống nhận dạng bằng sóng vô tuyến (RFID), phương án thu hút các nhà đầu tư quốc tế cũng như vấn đề thành lập Ban Thư ký nhằm hỗ trợ cho Ủy ban hỗn hợp phụ trách KCN Kaesong.

Kết thúc phiên họp, hai bên đã nhất trí tổ chức phiên họp bàn về vấn đề thành lập Ban Thư ký thường trực và tổ chức buổi giới thiệu cho các nhà đầu tư nước ngoài lần lượt vào các ngày 24/9 và 31/10/2013.

Sự kiện khu công nghiệp Kaesong khởi động trở lại có 4 ý nghĩa như sau:

Một là, đây là một bước quan trọng để đưa Hàn Quốc và Triều Tiên trở lại trạng thái bình thường cũng như một bước phát triển quan hệ giữa hai miền Nam Bắc.

Hai là, đây là tiền đề để Triều Tiên và Hàn Quốc tiếp tục đàm phán về các vấn đề khác như nối lại hoạt động du lịch tới núi Kim Cương hay đoàn tụ các gia đình li tán trong chiến tranh.

Ba là, đây là một bước tiến quan trọng góp phần ổn định tình hình ở khu vực Đông Bắc Á và có ý nghĩa thiết thực quan trọng đối với hòa bình ổn định trong khu vực cũng như thế giới.

Bốn là, đây là sự kiện được hy vọng sẽ giúp cho việc giao lưu và các cuộc đối thoại giữa hai miền Nam Bắc càng ngày càng mở rộng.

Ngoài ra, thỏa thuận này đạt được là do cả hai bên đều có lợi ích rất lớn. Hơn nữa, vấn đề này cũng không thể kéo dài và bế tắc mãi.  Đối với Triều Tiên, việc đóng cửa Khu công nghiệp chung Keasong đã làm thiệt hại hàng trăm triệu USD, mà đây là số tiền rất lớn và cần thiết đối với Triều Tiên.Bên cạnh đó, việc hơn 50.000 công nhân không có việc làm là một áp lực rất lớn về mặt xã hội.Hơn nữa, áp lực để kết thúc đàm phán là rất lớn. Đàm phán kéo dài đến vòng 7 thực ra là chiến thuật nhằm mặc cả để đạt được những lợi ích cao nhất.

Đối với Hàn Quốc, Chính phủ Hàn Quốc chịu nhiều sức ép từ các doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh ở Khu công nghiệp chung Keasong cũng như dư luận trong nước và quốc tế. Có thể nói, việc đạt được thỏa thuận như trên đã giải tỏa sức ép và đáp ứng được lợi ích của cả hai phía.

Tổng thuật: Nguyễn Ngọc Mai, Trung tâm Nghiên cứu Hàn Quốc

Theo nguồn:

http://100.daum.net/encyclopedia/view.do?docid=b01g1806n9.

http://article.joins.com/news/article/article.asp?total_id=12001468&ctg=1002

http://vov.vn/The-gioi/Quan-sat/Thoa-thuan-ve-Kaesong-buoc-tien-nho-trong-quan-he-HanTrieu/276816.vov

http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2013/09/17/2013091702493.html

http://biz.chosun.com/site/data/html_dir/2013/09/02/2013090204079.html

http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2013/08/29/2013082901580.html

http://www.yonhapnews.co.kr/bulletin/2013/08/28/0200000000AKR20130828207952043.HTML?from=searc

http://biz.chosun.com/site/data/html_dir/2013/08/14/2013081403430.html

http://biz.chosun.com/site/data/html_dir/2013/08/20/2013082003819.html

http://www.newsis.com/ar_detail/view.html?ar_id=NISX20130911_0012350714&cID=10304&pID=10300

http://www.yonhapnews.co.kr/bulletin/2013/08/20/0200000000AKR20130820088500043.HTML?from=search