Đặc khu kinh tế Rason (SEZ) là một dự án phát triển kinh tế quan trọng của Triều Tiên. Được thành lập vào năm 1991, thời điểm đó, SEZ này là cửa sổ mở duy nhất của Triều Tiên với nền kinh tế toàn cầu, cho phép các nhà đầu tư nước ngoài kinh doanh tại quốc gia này. Với mục đích thu hút vốn nước ngoài và hiện đại hóa nền kinh tế Bắc Triều Tiên, Rason SEZ có tiềm năng trở thành một tác nhân mạnh mẽ cho sự phát triển và thịnh vượng ở Bắc Triều Tiên.

- Tổng quan về Đặc khu kinh tế Rason của Triều Tiên

Đặc khu kinh tế Rason nằm gần khu vực đông bắc Trung Quốc và đông nam Nga mang đến cơ hội kinh tế độc nhất để Triều Tiên phát triển cơ sở kinh tế của đất nước. Được thành lập vào năm 1991, SEZ này được kỳ vọng sẽ cung cấp một nền tảng trong đó các nhà đầu tư nước ngoài (và cả trong nước) có thể tự do đầu tư và tham gia vào các hoạt động kinh tế tự do bằng cách cho phép các nhà đầu tư được hưởng lợi từ các lợi ích pháp lý và tài chính của địa phương[1].

Rason SEZ được đặt ở khu vực địa lý có tầm quan trọng chiến lược, có thể tiếp cận nhanh chóng cảng biển, giúp tăng cường đáng kể các hoạt động cảng, thương mại và khả năng hậu cần[2]. Hơn nữa, Khu vực Rason gần với Nhật Bản, Trung Quốc và Nga khiến nó trở thành một trung tâm tiềm năng trong thương mại xuyên quốc gia.

Chính phủ Triều Tiên đã áp dụng một loạt các cải cách mang lại những ưu đãi hào phóng cho các nhà đầu tư nước ngoài, chẳng hạn như cắt giảm thuế, hỗ trợ vay vốn, hệ thống hoán đổi tiền tệ và trợ cấp chi phí phát triển. Những ưu đãi và cải cách này sẽ giúp ích rất nhiều trong việc phát triển kinh tế địa phương và tạo ra một môi trường thân thiện hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài.

Có thể nói, Rason SEZ đóng vai trò kinh tế rất quan trọng đối với Triều Tiên và các đối tác kinh tế ở châu Á. Rason SEZ cho phép nền kinh tế địa phương được hưởng lợi từ dòng vốn đầu tư và phát triển hơn nữa các hoạt động kinh tế nội địa, điều này cuối cùng sẽ thúc đẩy sự phát triển kinh tế của Triều Tiên.

- Những điểm mới của đặc khu kinh tế Rason

Rason SEZ được kỳ vọng sẽ đóng vai trò là hạt nhân để tự do hóa kinh tế hơn nữa và được coi là một bước tiến quan trọng trong phát triển kinh tế ở Triều Tiên[3]. Một số điểm mới của đặc khu kinh tế Rason của Triều Tiên có thể được kể đến như:

+ Phát triển các ngành công nghiệp mới: Như công nghiệp điện tử, sản xuất vật liệu xây dựng và chế tạo máy móc. Những ngành công nghiệp mới này được cho là có tiềm năng phát triển lớn trong tương lai.

+ Nâng cao năng lực sản xuất: Rason đang tập trung vào nâng cao năng lực sản xuất để tăng năng suất và hiệu quả sản xuất. Điều này được thực hiện bằng cách tăng cường đầu tư vào công nghệ hiện đại và tăng cường đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao.

+ Xây dựng cơ sở hạ tầng: Rason đang xây dựng và nâng cấp các cơ sở hạ tầng, bao gồm đường bộ, đường sắt, cảng biển và sân bay để thuận tiện cho việc vận chuyển hàng hóa và quá trình kinh doanh.

+ Phát triển du lịch: Rason có tiềm năng phát triển ngành du lịch nhờ vào vị trí địa lý và nhiều địa danh nổi tiếng như vườn quốc gia Seoraksan, hòn đảo Rason, và vườn bách thú Rajin.

+ Tăng cường hợp tác quốc tế: Rason thúc đẩy tăng cường hợp tác với các đối tác quốc tế, bao gồm Nga và Trung Quốc để thu hút đầu tư và mở rộng thị trường xuất khẩu. Ngoài ra, các đối tác quốc tế cũng đang giúp Rason nâng cao năng lực sản xuất và xây dựng cơ sở hạ tầng.

+ Chính sách đầu tư mới: Chính phủ Bình Nhưỡng đã ban hành chính sách mới để thu hút đầu tư vào Rason, bao gồm giảm thuế và cung cấp các gói hỗ trợ tài chính để hỗ trợ các doanh nghiệp. Điều này giúp thu hút nhiều vốn đầu tư vào đặc khu kinh tế Rason và thúc đẩy sự phát triển[4].

+ Hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp: Chính phủ đang hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Rason bằng cách cung cấp đất và cơ sở hạ tầng miễn phí. Những doanh nghiệp này có tiềm năng phát triển và trở thành những công ty lớn trong tương lai, góp phần tăng cường năng lực sản xuất và tạo việc làm cho người dân địa phương.

Như vậy đặc khu kinh tế Rason đang phát triển và có nhiều tiềm năng phát triển hơn nữa trong tương lai. Tuy nhiên, cũng có những thách thức và hạn chế cần được xem xét để đảm bảo sự phát triển bền vững của khu vực này.

- Một số thách thức và hạn chế

Rason SEZ được thành lập vào năm 1991 như một biện pháp cải cách kinh tế của Triều Tiên nhằm thu hút đầu tư nước ngoài, tạo việc làm và thúc đẩy nền kinh tế của đất nước. Bất chấp những mục tiêu này, Rason SEZ hiện phải phải đối mặt với nhiều thách thức và hạn chế cản trở sự tiến bộ và phát triển của đặc khu kinh tế này. Những thách thức và hạn chế này bao gồm:

+ Rủi ro chính trị: Rason SEZ nằm trong khu vực nổi tiếng là bất ổn chính trị, khiến nó trở thành điểm đến đầu tư có rủi ro cao. Việc dự đoán các chính sách và hành động của chính phủ Triều Tiên đối với các nhà đầu tư nước ngoài cũng không dễ. Điều này đã khiến nhiều nhà đầu tư do dự khi đầu tư vào Rason SEZ, dẫn đến việc đầu tư bị hạn chế và chậm phát triển[5].

+ Thiếu cơ sở hạ tầng: Rason SEZ bị cản trở bởi thiếu cơ sở hạ tầng cơ bản, chẳng hạn như đường, điện và cấp nước. Cơ sở hạ tầng hiện tại lạc hậu và thiếu thốn nên khó thu hút các dự án đầu tư quy mô lớn. Cơ sở hạ tầng không đầy đủ cũng gây khó khăn cho việc vận chuyển hàng hóa và nguyên liệu thô vào và ra khỏi SEZ, hạn chế tiềm năng tăng trưởng kinh tế của khu vực.

+ Khả năng tiếp cận tài chính hạn chế: Khả năng tiếp cận tài chính là rất quan trọng đối với sự phát triển của bất kỳ đặc khu khu kinh tế nào, nhưng Rason SEZ có khả năng tiếp cận tài chính hạn chế do rủi ro chính trị của khu vực và hệ thống tài chính kém phát triển. Các nhà đầu tư nước ngoài phải đối mặt với những thách thức trong việc vay vốn hoặc hạn mức tín dụng để tài trợ cho các dự án của họ, dẫn đến hạn chế đầu tư vào khu vực.

+ Trừng phạt kinh tế: Triều Tiên phải chịu nhiều lệnh trừng phạt kinh tế do Liên hợp quốc và các quốc gia khác áp đặt, gây khó khăn cho Rason SEZ trong việc thu hút đầu tư nước ngoài. Các biện pháp trừng phạt hạn chế khả năng kinh doanh của các công ty nước ngoài với Triều Tiên, cản trở sự phát triển của khu vực và hạn chế tiềm năng phát triển của nó.

+ Thiếu lao động lành nghề: Rason SEZ phải đối mặt với tình trạng thiếu lao động lành nghề do hệ thống giáo dục của Triều Tiên không phù hợp. Hệ thống giáo dục không chuẩn bị đầy đủ cho sinh viên đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động, dẫn đến tình trạng thiếu lao động lành nghề tại SEZ. Điều này hạn chế tiềm năng tăng trưởng kinh tế trong khu vực và khó thu hút các dự án đầu tư quy mô lớn.

Tóm lại, Rason SEZ đã phải đối mặt với nhiều thách thức và hạn chế cản trở sự phát triển và cả tiềm năng phát triển của khu vực này. Những thách thức này bao gồm rủi ro chính trị, thiếu cơ sở hạ tầng, khả năng tiếp cận tài chính hạn chế, các biện pháp trừng phạt kinh tế và thiếu lao động lành nghề. Để vượt qua những thách thức này, chính phủ Triều Tiên cần thực hiện các cải cách nhằm giải quyết những vấn đề này và tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài. Nếu không thể giải quyết các thách thức này, tiềm năng tăng trưởng và sự phát triển kinh tế của Rason SEZ sẽ tiếp tục bị hạn chế.

Bùi Đông Hưng

TTNC Hàn Quốc - Triều Tiên

Tài liệu tham khảo

[1] SEUNG-HYUN YOON and SEUNG-OOK LEE(2013) "From old comrades to new partnerships: dynamic development of economic relations between China and North Korea" The Geographical Journal Vol. 179, No. 1 (March 2013), pp. 19-31 (13 pages)

[2] Michelle Bigold, Minjung Chey and Duke Dukho Gim (2021). "Economic Significance and Geopolitical Implications". Center for Strategic and International Studies (CSIS)

[3] Andray Abrahamian (2012) "A Convergence of Interests: Prospects for Rason Special Economic Zone". KEI Academic Paper Series.

[4] Choi, Woo Jin (2012) "The Present Legal Environment of Rason Economic and Trade Zone"

[5] OECD (2021). “Improving the Legal Environment for Business and Investment in Central Asia”