Từ tháng 11 năm 2019, chính phủ Hàn Quốc đã lên kế hoạch chuẩn bị ứng phó với sự xâm nhập của Covid-19. Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh Hàn Quốc (KCDC) thiết kế một phương pháp thử nghiệm khéo léo cho bất kỳ loại virus corona và loại bỏ virus corona đã biết như SARS hay MERS nhằm phân lập biến thể mới của loại vi rút này (1).

Trong tháng đầu tiên của đợt bùng phát, chính phủ Hàn Quốc đã sắp xếp các nguồn lực công nghệ cao để kiểm soát tình hình và tăng cường tính minh bạch. Chính phủ Hàn Quốc đã áp dụng công nghệ tiên tiến như điều tra dịch tễ học được hỗ trợ bởi dữ liệu GPS[2]. Một trong số đó là cách thức kiểm soát di chuyển của khách du lịch đến từ Trung Quốc thông qua theo dõi việc sử dụng thẻ tín dụng, kiểm tra các cảnh quay trong camera hay bắt buộc du khách tải xuống một ứng dụng yêu cầu báo cáo tình trạng sức khỏe hàng ngày. Đối với những người nhiễm bệnh, chính phủ nước này công bố một danh sách cực kỳ chi tiết về nơi ở, thậm chí cả vị trí chỗ ngồi của du khách trong một rạp chiếu phim[3]. Đến 17/2/2020, Hàn Quốc đã kiểm soát tốt tình hình với tổng số ca nhiễm Covid-19 dừng lại ở 30 và không có ca tử vong. Số bệnh nhân bình phục hoàn toàn và được xuất viện là 10. Tuy nhiên, vào ngày 18/2/2020, khi Hàn Quốc xác nhận bệnh nhân số 31, một thành viên của giáo phái Tân Thiên Địa, những ca bệnh tăng vọt một cách bất ngờ và đánh dấu một sự bùng nổ của dịch bệnh.

Để ngăn chặn sự lây lan của Covid-19 trong cộng đồng, chính quyền Tổng thống Moon Jae-in đã thực hiện xét nghiệm trên diện rộng. Với phương châm chẩn đoán sớm sẽ giúp bệnh nhân được điều trị sớm, giúp giảm tỷ lệ tử vong do Covid-19, nước này thực hiện xét nghiệm cho hàng trăm nghìn người ở mọi nơi, từ các phòng khám cho đến trạm giao thông. Đặc  biệt, người dân có thể được xét nghiệm mà không cần rời khỏi xe. Tính đến 27/2/2020, KCDC đã thực hiện hơn 40.000 xét nghiệm với hơn 7.500 xét nghiệm mỗi ngày, và có khả năng thực hiện hơn một vạn xét nghiệm mỗi ngày. Con số này lớn hơn nhiều so với số xét nghiệm ở Mỹ thực hiện, ít hơn 500 người[4] mỗi ngày.

Bài học kinh nghiệm trên được rút ra từ đợt bùng phát dịch MERS năm 2015 khiến 38 người Hàn Quốc tử vong, do không có bộ dụng cụ xét nghiệm nên bệnh nhân đã đi khắp các bệnh viện để được trợ giúp, khiến virus lây lan nhanh chóng. Hiện nay, Hàn Quốc đã xây dựng một hệ thống cấp phép nhanh cho các bộ dụng cụ xét nghiệm các bệnh truyền nhiễm có nguy cơ gây ra đại dịch. Khi Covid-19 mới xuất hiện, hệ thống này cho phép cơ quan quản lý nhanh chóng hợp tác với công ty công nghệ sinh học và giới nghiên cứu để phát triển bộ xét nghiệm, dựa trên chuỗi gen của virus do Trung Quốc công bố vào giữa tháng 1/2020. Thời gian các công ty được cấp chứng nhận để sản xuất và bán bộ dụng cụ xét nghiệm rút ngắn xuống còn vài tuần so với quy trình một năm trước đây. Thông qua hệ thống này, bốn công ty địa phương được cấp phép bán bộ dụng cụ xét nghiệm Covid-19 với  độ chính xác trên 95%. Sản phẩm của các công ty này đang được xuất khẩu tới Trung Quốc, châu Âu và Pakistan.

Ngày 9/3/2020, trao đổi về các biện pháp phòng chống dịch Covid 19, điều phối viên tổng thể của Trung tâm Phòng chống Thiên tai và An toàn Trung tâm (Central Disaster and Safety Countermeasures Headquarters), ông Kim Gang-lip cho biết: “Hàn Quốc đang tiến hành xét nghiệm và chuẩn đoán ca nhiễm Covid-19 nhanh hơn các quốc gia khác trên thế giới. Hiện nay, Hàn Quốc có khả năng thực hiện 15.000 xét nghiệm mỗi ngày và tổng số xét nghiệm tính đến này là 190.000 trường hợp”[5]. Ngoài ra, Hàn Quốc cũng đưa vào hoạt động khoảng 50 cơ sở xét nghiệm nhanh cho lái xe trên toàn quốc với thời gian 10 phút. Bên cạnh hệ thống xét nghiệm này, một ứng dụng kiểm tra sức khỏe cá nhân được giới thiệu tới đông đảo người dân. Tính đến nay, đã có hơn 60.000 người tải ứng dụng trên và tự theo dõi cách ly trong vòng 14 ngày nếu họ có những triệu chứng nhiễm Covid-19.

Tập trung vào phương pháp phòng và điều trị, chính phủ Hàn Quốc tạo điều kiện để các nhà khoa học phát triển một loại vắc-xin và đảm bảo tất cả các loại thuốc cần thiết để điều trị cho bệnh nhân từ nước ngoài. Các cơ quan y tế nước này cũng đặt mục tiêu tái sử dụng 87 cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc để phục vụ chăm sóc bệnh nhân.

Để đảm bảo nhu cầu mua khẩu trang của người dân, kể từ 9/3/2020, quy định mới về mua khẩu trang chính thức có hiệu lực tại Hàn Quốc. Theo đó, khẩu trang do chính phủ cung cấp sẽ được bán dựa trên hệ thống xoay vòng 5 ngày và người mua cần xuất trình chứng minh thư cá nhân. Theo quy định, mỗi người chỉ có thể mua hai khẩu trang mỗi tuần và mua vào ngày cố định dựa trên số cuối trong năm sinh của họ. Cụ thể như sau: khách hàng có chữ số cuối trong năm sinh là 1 hoặc 6 mua khẩu trang vào ngày thứ Hai đầu tuần; 2 hoặc 7 (mua vào thứ Ba); 3 hoặc 8 (mua vào thứ Tư); 4 hoặc 9 (mua vào thứ Năm); 0 hoặc 5 (mua vào thứ Sáu). Những người không thể mua khẩu trang trong tuần có thể mua khẩu trang vào cuối tuần. Khách hàng có thể mua khẩu trang cho con trẻ dưới 10 tuổi, cho bố mẹ trên 80 tuổi hoặc người thân bị khuyết tật. Tuy nhiên, họ cần tuân thủ quy định mua vào đúng ngày theo số cuối trong năm sinh.  Giá thành của mỗi khẩu trang là khoảng 1 đô la Mỹ. Hiện tại, 10 triệu khẩu trang bán ra mỗi ngày, tương đương 80% nguồn cung, được cung cấp bởi chính phủ, trong khi 20% số khẩu trang được cung cấp bởi các nhà thuốc tư nhân[6].

Sau gần hai tháng phát hiện bệnh nhân đầu tiên nhiễm Covid-19, số ca nhiễm bệnh mới ở Hàn Quốc đã giảm từ 500-600 ca mỗi ngày xuống hơn 100 ca mỗi ngày. Tỷ lệ tử vong do Covid-19 ở mức 0,06-0,07%, thấp hơn 1% và thấp nhất trong số quốc gia có dịch. Tuy trong hai ngày 9 và 10/3/2020, Hàn Quốc ghi nhận số ca nhiễm mới lần lượt là 27 và 34 ở thủ đô Seoul, song con số khích lệ trên cho thấy, chính phủ Hàn Quốc đã và đang thực hiện các biện pháp đối phó hiệu quả trước đại dịch Covid-19.

Ghi nhận những nỗ lực trong phòng chống Covid-19, ngày 5/3/2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WTO) cho rằng Hàn Quốc đã có những dấu hiệu đáng khích lệ trong đợt bùng phát dịch Covid-19 với xu hướng giảm số ca nhiễm mới thời gian qua[7] và đánh giá chính phủ nước này đã linh hoạt áp dụng các phương pháp sáng tạo thích hợp theo diễn biến tình hình dịch bệnh.

Tống Thùy Linh, Trung tâm Nghiên cứu Hàn Quốc – Triều Tiên

Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

Tổng hợp:

1. Foreign Policy, S. Nathan Park, “Cults and Conservatives Spread Coronavirus in South Korea”, 27/2/2020,  https://foreignpolicy.com/2020/02/27/coronavirus-south-korea-cults-conservatives-china

2. “S. Korea adopts creative, effective methods to tackle COVID-19”, 9/3/2020,  https://www.arirang.com/News/News_View.asp?nseq=253958

3. “Mask sale rules come into effect from Monday”, 10/3/2020,

https://www.arirang.com/News/News_View.asp?nseq=253960

4. “WHO: Hàn Quốc có những dấu hiệu đáng khích lệ trong đợt bùng phát của dịch Covid-19”, 9/3/2020,  http://m.korea.net/vietnamese/Government/Current-Affairs/National-Affairs/view?affairId=2034&subId=5&articleId=183004&viewId=53035