Ngày 28 tháng 12 năm 2015, Bộ trưởng ngoại giao của Nhật Bản và Hàn Quốc đã đạt được Thoả thuận về vấn đề “phụ nữ mua vui”. Điều này được cho là đã chấm dứt một vấn đề song phương hàng thập kỷ. Trong tuyên bố của mình, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Fumio Kishida chính thức thừa nhận hành động tàn bạo do quân đội đế quốc Nhật Bản đã gây ra và thừa nhận những hành động đáng xấu hổ mà binh lính Nhật đã gây ra đối với phụ nữ Hàn Quốc. Thủ tướng Shinzo Abe đã bày tỏ “sự hối hận và lời xin lỗi chân thành nhất với tất cả những phụ nữ đã phải trải qua những đau đớn mà binh lính Nhật Bản đã gây ra trong quá khứ”. Nhật Bản cũng đồng ý đóng góp một tỷ yên (9 triệu đô la) cho một quỹ hỗ trợ của Chính phủ Hàn Quốc để chuyển tới những nạn nhân là “phụ nữ mua vui” trước đây. Đáp lại, Ngoại trưởng Hàn Quốc Yun Byung-se hứa sẽ giải quyết vấn đề này và đồng ý tìm một giải pháp thân thiện liên quan đến việc dỡ bỏ bức tượng “phụ nữ mua vui” trước đại sứ quán Nhật tại Seoul [1] [2] [4].

Gần sáu tháng sau đó, thỏa thuận đã đạt được ở cấp Bộ trưởng Ngoại giao này cần phải được hai bên thực hiện chính thức. Nhưng sự bất mãn ngày càng tăng ở cả hai nước về thỏa thuận này và sự nổi tiếng ngày càng lớn của bức tượng “phụ nữ mua vui” trên khắp thế giới đặt ra thách thức nghiêm trọng hơn cho cả thỏa thuận và mối quan hệ chung giữa Nhật Bản và Hàn Quốc.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, nhậm chức hồi tháng 5/2017, đã phát biểu rằng Thỏa thuận về “phụ nữ mua vui" giữa Hàn Quốc và Nhật Bản không được hầu hết người dân Hàn Quốc chấp nhận. Bên cạnh đó, bức tượng một cô gái ở thành phố Busan, được dựng lên vào cuối năm ngoái để tượng trưng vấn đề “phụ nữ mua vui”, đã trở thành một cái gai trong quan hệ song phương. Về phía Nhật Bản cho rằng việc dựng bức tượng này là đi ngược lại thỏa thuận cũng như luật pháp quốc tế.

Tháng trước, Busan đã ban hành một sắc lệnh cho phép chính quyền thành phố quản lý các hạng mục liên quan đến “phụ nữ mua vui”. Điều này khiến Chính phủ Nhật Bản cho rằng Tokyo sẽ khó khăn hơn trong việc yêu cầu dỡ bỏ bức tượng. Tuy nhiên, tại cuộc họp diễn ra ngày 17/7 vừa qua, một quan chức ở Busan đã phát biểu rằng sắc lệnh này không bao hàm bức tượng biểu trưng cho “phụ nữ mua vui”, được dựng gần Tổng lãnh sự quán Nhật Bản, do vậy không chắc rằng thành phố này sẽ gìn giữ bức tượng đó vĩnh viễn. Sắc lệnh này dự kiến ​​sẽ có hiệu lực từ tháng 8. Vị quan chức này cũng nhấn mạnh, chính quyền thành phố không quản lý bức tượng. Điều này đã làm cho nhóm các nhà hoạt động xã hội Hàn Quốc, dựng bức tượng “phụ nữ mua vui”, đã chỉ trích rằng việc làm này đi ngược lại mong muốn của người dân Busan.

Ngày 19/7/2017 vừa qua, tờ nhật báo của Hàn Quốc JoongAng Ilbo cho biết Chính phủ Hàn Quốc sẽ thiết lập một lực lượng đặc nhiệm để kiểm tra các thỏa thuận song phương mang tính bước ngoặt năm 2015 với Nhật Bản nhằm giải quyết dứt điểm vấn đề “phụ nữ mua vui”. Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Kang Kyung-wha đã phát biểu về kế hoạch xem xét lại Thỏa thuận về “phụ nữ mua vui” trong một cuộc phỏng vấn riêng với tờ nhật báo này. Theo báo cáo, nhóm đặc nhiệm của chính phủ, với sự tham gia của các chuyên gia dân sự, sẽ xem xét cách thức đưa ra từ ngữ thống nhất trong thỏa thuận song phương. Bà Kang cho biết bà đang cố gắng khởi động lực lượng đặc nhiệm này bởi vì bà cho rằng có những phần trong thỏa thuận phải được xem xét lại. Đồng thời, bà cũng cho biết việc đàm phán lại nội dung đã thỏa thuận giữa hai bên có thể được tính đến dựa vào kết quả của đợt kiểm tra sắp tới của lực lượng đặc nhiệm [2] [3].

Trước sự phản đối của người dân Hàn Quốc đối với Thỏa thuận về “phụ nữ mua vui” và thái độ của Nhật Bản đối với bức tượng biểu trưng cho “phụ nữ mua vui” được dựng bên ngoài lãnh sự quán Nhật Bản tại Busan, Chính phủ Hàn Quốc cũng như chính phủ Nhật Bản cần phải đưa ra những biện pháp để không gây phương hại đến quan hệ ngoại giao song phương và việc xem xét lại thỏa thuận này giữa Hàn Quốc và Nhật Bản có thể là một giải pháp tích cực trong thời điểm hiện nay.

Thực hiện: Hà Hậu, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

Tài liệu tham khảo

1. 6 Months Later: The 'Comfort Women' Agreement

http://thediplomat.com/2016/05/6-months-later-the-comfort-women-agreement/

2. South Korean paper says special government panel will review

http://www.japantimes.co.jp/news/2017/07/19/national/politics-diplomacy/south-korean-paper-says-special-government-panel-will-review-2015-comfort-women-pact-japan/#.WXAnKzyg8rg

3. Moon won’t use ‘comfort women’ as starting point for South Korean diplomacy with Japan if elected: adviser

http://www.japantimes.co.jp/news/2017/05/03/national/politics-diplomacy/south-koreas-moon-will-not-place-comfort-women-issue-forefront-diplomatic-talks-japan/#.WXBe4Dyg8rg

4. Hàn Quốc, Nhật Bản thống nhất giải quyết vấn đề 'phụ nữ mua vui'

http://baotintuc.vn/the-gioi/han-quoc-nhat-ban-thong-nhat-giai-quyet-van-de-phu-nu-mua-vui-20170520171357252.htm