1. 4. Một số tranh luận xung quanh “Luật Kim Young-ran”

Tại Hàn Quốc, các bữa ăn xa hoa, quà tặng và quyên góp tại các tiệc sinh nhật hay đám tang đã trở nên phổ biến và được chấp nhận như là một phần của nền văn hóa và phép lịch sự trong kinh doanh. Do đó, điều luật mới này đã khuấy động một cuộc tranh luận toàn quốc.

Hiện tại, luật này cũng còn một số bất cập. Nhiều người dân đã biểu tình vì cho rằng một bữa ăn “bình thường” trong nhiều nhà hàng, khách sạn cũng đã có giá trên 50.000 won. Một số quan điểm lại cho rằng luật mới sẽ làm giảm nhu cầu tiêu thụ của các nhà hàng, sân golf,… và làm giảm thu nhập của những người nông dân trồng hoa, chăn nuôi gia súc,…

Hiệp hội Ngành công nghiệp thủy sản Hàn Quốc cho biết: một lượng hải sản trị giá 8.900 tỉ won đã được bán tại nước này hồi năm ngoái, trong đó 21% được tiêu thụ trong dịp Tết Nguyên đán và Tết Trung thu. Vì thế, họ ước tính doanh thu sẽ giảm khoảng 1.100 tỉ won nếu những sản phẩm đắt tiền như bào ngư,… không còn được lựa chọn làm quà tặng. Ngoài ra, Liên đoàn Hợp tác xã Nông nghiệp quốc gia Hàn Quốc cho rằng: luật mới sẽ gây thiệt hại cho nông dân bởi hơn 50% giỏ quà trái cây và 98% sản phẩm quà thịt bò đã có giá trên 50.000 won.

Trong khi đó, Liên đoàn Doanh nghiệp vừa và nhỏ Hàn Quốc cho rằng nên nâng mức trần về giá trị bữa ăn lên 70.000 won nhằm tránh sự suy giảm của ngành công nghiệp thực phẩm. Tuy nhiên, Chính phủ vẫn quyết định duy trì hạn mức như đã thông báo trước đó, với hy vọng tạo ra một xã hội công bằng và thanh liêm, như mục tiêu đặt ra của luật này.

Đối với một số người khác thì luật mới được đưa ra chỉ nhằm xoa dịu dư luận và trong luật này, thậm chí còn có một số điều khoản vi hiến, do đối tượng áp dụng của luật này bao gồm cả nhân viên các trường tư, hoặc ghi rõ xử lý hình sự cả các hành vi nhận hối lộ dù không liên quan tới công việc. Tuy nhiên, Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc hôm thứ Năm (ngày 28/07/2016) đã ra phán quyết “Luật Kim Young-ran” là hoàn toàn phù hợp với Hiến pháp Hàn Quốc. Tòa đã bác bỏ cả 04 nội dung tranh cãi mà Hiệp hội luật sư Hàn Quốc và Hiệp hội nhà báo Hàn Quốc đưa ra khi cho rằng “Luật Kim Young-ran” vi hiến. Tòa án giải thích rằng việc “Luật Kim Young-ran” đưa người làm việc trong ngành truyền thông, giáo viên các trường học tư thục vào đối tượng áp dụng là hoàn toàn chính đáng. Tòa án nhận định giáo dục và truyền thông là hai ngành có tầm ảnh hưởng lớn tới quốc gia cũng như toàn thể xã hội và tham nhũng ở hai lĩnh vực này có thể để lại hậu quả lâu dài và rộng lớn.

Về bất đồng cuối cùng là xác định “tính chất có liên quan đến công việc và chức vụ”, các nghị sĩ đã nhất trí giữ nguyên đề xuất ban đầu của Ủy ban các vấn đề Nhà nước và chính trị tại Quốc hội là xử phạt hình sự đối với trường hợp công chức nhận tặng phẩm trị giá trên 1 triệu won (khoảng 912 USD) bất kể có hay không liên quan đến công việc và chức vụ hay nhằm trao đổi việc gì.

Liên đoàn các doanh nghiệp vừa và nhỏ Hàn Quốc viết trong một tuyên bố: “Mặc dù chúng tôi hiểu mục đích của quy định mới là để cải thiện lòng tin của dân chúng với những người làm việc trong lĩnh vực công nhưng chúng tôi vẫn lo ngại về các tác dụng phụ”, “Luật mới có thể gây tổn hại cho 7 triệu chủ doanh nghiệp và những người sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp”. Nhiều chủ doanh nghiệp nhỏ bày tỏ lo ngại quy định mới có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến họ và mức tiêu thụ trong nước. Theo một phát ngôn viên của các doanh nghiệp nhỏ và dịch vụ thị trường Hàn Quốc, ước tính điều luật mới có thể gây ra thiệt hại 2,6 tỷ USD mỗi năm cho các doanh nghiệp nhỏ và mất đi 1,26 triệu khách hàng.

1. 5. Điểm mới của “Luật Kim Young-ran”

Trước đây, nếu muốn xử phạt tội nhận hối lộ đối với một công chức nhận tiền hay thiết đãi, cơ quan điều tra phải chứng minh được mối quan hệ nhân quả của hành vi thiết đãi đó nhằm trao đổi việc gì, sau đó mới có thể xử phạt. Nhiều công chức đã đưa ra các hình thức biện minh khác nhau để thoát khỏi lưới pháp luật, như nói rằng: số tiền đã nhận đó là tiền đi vay, sẽ trả sau; hoặc bản thân mình ngẫu nhiên lại ngồi chung bàn trong buổi tiệc chiêu đãi đó. Cho tới hiện nay, chỉ có một số ít trường hợp công chức bị xử phạt, thậm chí những người bị xử phạt còn chỉ cho là do “số không may”.

Luật Kim Young-ran hi vọng có thể xóa sổ được thông lệ xấu này. Từ khóa quan trọng của Luật Kim Young-ran là “tính chất trao đổi”. Trường hợp công chức nhận tiền hoặc tặng phẩm, chiêu đãi có giá trị vượt quá mức trần quy định thì sẽ đều bị xử phạt mà không cần phải chứng minh việc tặng quà đó mang “tính chất trao đổi”, hoặc có liên quan tới công việc.

1. 6. Quan điểm của một số quan chức, cơ quan chính phủ

Chủ tịch Ủy ban vì quyền lợi người dân trực thuộc Văn phòng Thủ tướng Lee Sung-bo đánh giá rằng luật này sẽ “góp phần thúc đẩy sự thanh liêm trong xã hội Hàn Quốc”. Trả lời những câu hỏi liên quan tới việc “Luật Kim Young-ran” có thể gây ảnh hưởng tới tình hình kinh tế, ông Lee cho rằng luật này sẽ nâng cao sự trong sạch trong xã hội, về lâu dài sẽ tạo ra những ảnh hưởng tích cực tới tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Đảng Thế giới mới cam kết nỗ lực giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực có thể có trong quá trình thực thi Luật Kim Young-ran, đi đầu trong các phong trào trong sạch hóa đất nước Hàn Quốc. Đồng thời, Đảng này cho biết sẽ nỗ lực xúc tiến thực thi Luật Kim Young-ran ngay ở Quốc hội để Luật này thực sự đóng vai trò tạo ra một xã hội công chức thanh liêm.

Đảng đối lập Dân chủ đồng hành cho rằng mục đích của việc xây dựng luật này là nhằm tạo ra một xã hội trong sạch và công bằng. Đảng này cho biết sẽ thu thập và xem xét ý kiến của người dân về các vấn đề đặt ra trong quá trình thực thi luật.

Đảng Vì Nhân dân bày tỏ kỳ vọng “Luật Kim Young-ran” sẽ xóa bỏ được các hành vi cho và nhận quà tặng, tiền bạc, nhờ vả không minh bạch, rất phổ biến trong xã hội công chức Hàn Quốc. Tuy nhiên, đảng này cũng yêu cầu đánh giá một cách chặt chẽ về quy mô và tác động của luật tới nông dân và ngư dân, lập biện pháp giảm thiểu thiệt hại.

Ủy ban chính sách quốc gia tại Quốc hội tuyên bố sẽ lập điều luật bổ sung khác nếu cần thiết. Hiện Ủy ban này đã khởi xướng dự luật có nội dung đưa các món quà tặng như nông thủy sản, thịt gia súc ra khỏi đối tượng áp dụng của Luật Kim Young-ran, nhằm giảm thiệt hại cho nông dân và ngư dân.

*** Kết luận ***

Được đề xuất vào tháng 08/2012, sau đó, đến tháng 08/2013, dự thảo luật chống tham nhũng đã được Chính phủ đệ trình lên Quốc hội Hàn Quốc. Sau 04 năm kể từ ngày được đề xuất, dự luật “Nghiêm cấm hành vi yêu cầu hối lộ và ngăn ngừa xung đột quyền lợi của công chức Nhà nước” đã chính thức được thông qua và bắt đầu thi hành từ ngày 28/09/2016 (một năm rưỡi sau ngày được thông qua).

Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc Chung Sye-kyun đã phát biểu rằng: “Luật này khác hoàn toàn với luật cũ. Nó điều chỉnh phạm vi những hành động sai trái lớn hơn, cũng như quy định mức phạt nghiêm khắc hơn với những người vi phạm. Luật sẽ giúp chấm dứt những thói quen cũ. Mọi người có thể cảm thấy bất tiện nhưng “thuốc đắng” thì mới “dã tật”. Bởi vậy, luật này có thể được coi là một biện pháp mang tính bước ngoặt trong nỗ lực quét sạch nạn tham nhũng tại Hàn Quốc.

Kể từ khi luật mới có hiệu lực, khách đến tham dự đám cưới đã ít hơn rất nhiều, số lượng người thuê sân golf cũng giảm đi; thậm chí tại các bệnh viện, còn dán thông báo yêu cầu không tặng quà cho bác sỹ. Điểm thú vị là các chủ nhà hàng ở trung tâm thành phố Seoul đã bắt đầu thích nghi với những thay đổi, họ đang quảng cáo các gói ăn mới dưới mức tiền quy định, gọi là “Menu luật chống tham nhũng” hoặc “Menu Kim Young-ran” có mức giá từ 29.900 won đổ xuống.

Theo ước tính, luật chống tham nhũng ở Hàn Quốc tác động đến khoảng 4 triệu người, bao gồm: công chức, giáo viên, phóng viên ở nước này. Do đó, luật này dự kiến sẽ tạo ra ảnh hưởng lớn đối với toàn bộ đời sống người dân. Để giải tỏa mối lo ngại công chức không chịu làm việc tích cực sau khi Luật Kim Young-ran được thực thi, Chính phủ quyết định sẽ tăng cường quảng bá và phổ biến về luật, cũng như các trường hợp áp dụng cụ thể để khích lệ tinh thần làm việc trong giới công chức.

Lương Hồng Hạnh (tổng hợp) – Trung tâm Nghiên cứu Hàn Quốc

1. http://reds.vn/index.php/chinh-tri/dan-chu-phap-quyen/11624-luot-chong-tham-nhung-kim-young-ran-han-quoc-2016

2. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Po_detail.htm?No=27174&id=Po

3. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Po_detail.htm?No=27625&id=Po

4. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Po_detail.htm?No=27632&id=Po

5. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Po_detail.htm?No=31312&id=Po

6. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Dm_detail.htm?No=31977&id=Dm

7. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Po_detail.htm?No=31988&id=Po

8. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Po_detail.htm?No=32294&id=Po

9. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Po_detail.htm?No=32351&id=Po

10. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Dm_detail.htm?No=32548&id=Dm

11. http://www.daikynguyenvn.com/the-gioi/nguoi-dan-han-quoc-do-di-hoc-chup-anh-de-12. nhan-tien-thuong-chong-tham-nhung.html

12. http://vtimes.com.au/han-quoc-ra-quy-dinh-ha-khac-ve-chong-tham-nhung-2453317.html

13. http://world.kbs.co.kr/vietnamese/news/news_Dm_detail.htm?No=32687

14. http://www.hanquoc.co/2016/09/luat-chong-tham-nhung-kim-young-ran.html