Việc miêu tả sự biến đổi của sự vật nếu không phải do người có tài năng xuất chúng sinh ra trên cõi đời này thì không thể làm tốt được. Cho dù có thông hiểu sự biến đổi của một vật thì việc thông hiểu sự biến đổi của vạn vật lại càng khó hơn nhiều. Ở Hàn Quốc, những họa sỹ danh tiếng là rất ít. Nếu quan sát kỹ từ thời kỳ gần đây thì phương pháp vẽ (họa cách) của Gong Min Wang (Cung Mẫn Vương) là khá cao minh. Bây giờ, phòng tranh (Đồ họa thự)[1] có bức chân dung của trưởng công chúa nước Lỗ[2]và bức Phật Thích ca xuất hiện trên núi ở  chùa Heungdeok (Hưng đức tự) , tất cả đều là tác phẩm của Gong Min Wang. Thỉnh thoảng, ông vẽ cảnh sơn thủy ở Gapje (Giáp đệ)[3], nhiều bức rất tinh tế và huyền bí. Người có tên là Yunpyeong (Doãn Bình) cũng vẽ tranh sơn thủy rất đẹp. Bấy giờ, những người thuộc tầng lớp kẻ sỹ và đại phu khá nhiều. Nhưng nét bút bình thường, không thể có được sự linh cảm kỳ bí đến thế.

Người gọi là Koin (Cố nhân) sống vào đầu thời Joseon đến từ Trung Quốc lại vẽ người rất giỏi. Sau này, Angyeon (An Kiên), Choegyeong (Thôi Kinh) đều có danh tiếng lẫy lừng. Tranh sơn thủy của Angyeon và tranh vẽ người của Choegyeong tất cả đều nằm trong khung cảnh kỳ bí. Gần đây, có nhiều người bảo quản và yêu mến, coi tranh của Angyeon như vàng ngọc. Khi trở thành Thừa chỉ (1), tôi đã nhìn thấy khung cảnh núi xanh mây trắng (Thanh sơn bạch vân đồ) trong cung điện và thật là báu vật hiếm có trên thế gian này.  Choegyeong, thêm cả Man Nyeon khi vẽ cảnh sơn thủy và cây cổ thụ đương nhiên vẫn phải nhường bước trước Angyeon.

Ngoài ra, nhóm của Hongcheongi (Hồng Thiên Khởi), Choejeo (Thôi Chử), Ahn Gwi Saeng (An Quý Sinh) cũng là những người có tiếng về tranh sơn thủy, tuy nhiên, tất cả đều là sản phẩm bình thường. Chỉ có bức vẽ ngựa của người đã khuất Kim Seo (Kim Thụy) và bức sơn thủy của Nam Geup (Nam cấp) là đẹp đúng theo chuẩn mực. Kang In Chae (Khương Nhân Trai) có tài năng bẩm sinh xuất chúng (cao diệu), biết khai thác những điều mà người xưa chưa hề nghĩ tới. Tất cả các bức tranh sơn thủy và tranh vẽ người của ông đều xuất sắc. Trước đây, nếu nhìn vào bức tranh vẽ mỹ nữ thì ta có thể thấy nó không khác gì so với thực tế. Hai bức Cheong Hak Dong (Thanh hạc động), Cheong Cheon kang (Thanh xuyên giang) và bức Kyeong Un Do (Cao Vân đồ)[4] đều là những báu vật thần bí. Người tên là Bae Ryeon ( Bạch Liên) đều vẻ giỏi cả tranh sơn thủy và tranh chân dung nhưng trong cuộc đời không biết tôn kính ai. Vì thế mà Ahn Kyeon và Bae Ryeon, hai người ghét nhau. Những nhân tài thì thể hiện thái độ lịch sự với Bae Ryeon.  Những người như Lee Jang Seon  (Lý Trưởng Tôn ), Oh Shin Son (Ngô Tín Tôn), Chin Sa San (Tần Tứ Sơn), Kim Hyo Nam (Lý Hiếu Nam ), Choe Suk Chang (Thôi Thúc Xương), Seok Ryeong (Thạch Linh ) dù là người vẫn nổi tiếng cho tới ngày nay nhưng tất cả các bức tranh của họ đều chưa đạt đến cảnh quan đáng để luận bàn.

Người dịch: Nguyễn Ngọc Mai – Trung tâm Nghiên cứu Hàn Quốc

Tài liệu tham khảo:

Seong Hyen, Dung Trai tùng thoại (용재총화); Hong Sun–sik chuyển ngữ sang tiếng Hàn hiện đại; Nxb Tri thức tạo nên tri thức, Seoul, Hàn Quốc, 2009.