Một Ủy ban chung Hàn Quốc – Liên minh châu Âu (EU) sẽ được thành lập trong tháng 10/2012 để quyết định xem liệu các sản phẩm từ khu công nghiệp Hàn Quốc - Triều Tiên ở thành phố biên giới Kaesong (Gaeseong) có đủ điều kiện cho thương mại quốc tế hay không? Uỷ ban về Khu chế xuất ra nước ngoài trên bán đảo Hàn

đã được quy định trong một hiệp ước liên quan đến hiệp định thương mại tự do (FTA) Hàn Quốc – EU. Việc xem xét các sản phẩm của Kaesong cũng nằm trong FTA Hàn Quốc – Mỹ, Seoul và Washington dự kiến thành lập một uỷ ban tương tự vào mùa xuân tới. Cả hai FTA này có hiệu lực vào năm 2011.

Hơn 50.000 người Triều Tiên làm việc tại 123 công ty Hàn Quốc có việc làm ở khu công nghiệp Kaesong. Song, khu công nghiệp chung này có giá trị như một biểu tượng của sự hợp tác hai miền và là chiếc van an toàn trong quan hệ xuyên biên giới hơn là một tài sản kinh tế. Để chắc chắn, khu công nghiệp này đã chứng tỏ giá trị thực sự của nó trong suốt thời gian biến động trên bán đảo này, chẳng hạn như vụ chìm tầu chiến Cheonan của Hàn Quốc tháng 3 năm 2010, cuộc pháo kích của Triều Tiên lên biên giới phía tây đảo Yeonpyeong tháng 11 năm 2010 và cái chết đột ngột của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-il tháng 12 năm 2011. Trong suốt quá trình những sự kiện này xẩy ra, không bên nào có ý định đóng cửa khu công nghiệp này.

Tuy nhiên, giá trị kinh tế của khu công nghiệp Kaesong chứng tỏ sự thu hút lớn hơn. Sự mở rộng giai đoạn hai của khu công nghiệp này được thoả thuận tại hội nghị thượng đỉnh Hàn Quốc – Triều Tiên lần thứ hai năm 2007 cho đến nay vẫn còn dang dở giữa bối cảnh quan hệ song phương giá lạnh. Nhưng nếu khu công nghiệp này được công nhận như một Khu chế xuất ra bên ngoài trong FTA của Hàn Quốc thì nó sẽ được mở rộng với một tốc độ rất nhanh. Mong muốn bổ sung thêm khu công nghiệp của các doanh nghiệp Hàn Quốc ở Triều Tiên chắc chắn sẽ bùng nổ.

Ngoài thuế nhập khẩu ưu đãi đối với các sản phẩm của Kaesong theo FTA với Mỹ và EU, các công ty địa phương đang ngày càng xem Triều Tiên như một sự thay thế đầu tư sang Trung Quốc hay Việt Nam. Vào cuối tháng 8, Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc đã yêu cầu Đảng cầm quyền và Đảng đối lập tính đến dự án khu công nghiệp thứ hai trong chiến dịch vận động tranh cử tổng thống của họ. Nói cách khác, nhóm vận động hành lang thương mại có ảnh hưởng muốn chính quyền tiếp theo sử dụng hợp tác kinh tế với Triều Tiên để giúp vượt qua suy thoái kinh tế đang diễn ra và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Ít ai phủ nhận rằng nền kinh tế Hàn Quốc cần một bước đột phá. Nền kinh tế Nhật Bản đã rơi vào tình trạng ảm đạm trong hai thập kỷ qua. Tương tự như vậy, Hàn Quốc đang chịu sự suy giảm dần dần, vẫn chưa tìm thấy các công cụ kinh tế cho sự tăng trưởng trong tương lai. Tỷ lệ tăng trưởng kinh tế bình quân của nước này đã giảm từ 5% thời chính quyền Kim Dae-jung xuống 4,3% trong suốt giai đoạn chính quyền Roh Moo-hyun. Tổng thống đương nhiệm Lee Myung-bak đã cam kết sẽ đem lại sức sống mới cho nền kinh tế nhưng tốc độ tăng trưởng trung bình trong suốt nhiệm kỳ của ông chưa đạt 3%. Thậm chí tệ hơn, kể từ khi bùng nổ vốn đầu tư mạo hiểm vào đầu những năm 2000 thì khủng hoảng thất nghiệp dài hạn đã lan rộng, bóp nghẹt sức sống xã hội, đặc biệt là những người đến tuổi đi làm.

Dường như xã hội Hàn Quốc hiện đang dần dần chìm vào trầm cảm hàng loạt. Quốc gia này có tỷ lệ tự sát cao nhất và tỷ lệ sinh thấp nhất trong số các nước OECD. Sự thất vọng và oán giận cũng đang ngày càng hướng đến những người khác. Những người này là những kẻ thất nghiệp và bị cô lập khỏi xã hội đang trở thành những bóng ma trên đường phố, phạm tội giết người ngẫu nhiên và tấn công vào người lạ.

Có một sự đồng thuận xã hội về việc theo đuổi một nhà nước phúc lợi, song những biện pháp đề xuất hầu như không đầy đủ và được ủng hộ một cách miễn cưỡng. Chi tiêu phúc lợi có thể dễ dàng giúp lo lắng hiện tại của chúng ta về tương lai hay không? Cung cấp các mạng lưới an sinh xã hội là một quy định và một biện pháp đối phó phòng thủ. Trừ khi cơn khát tạo việc làm ồ ạt và một sự đột phá kinh tế đem lại sức sống mới cho toàn xã hội được thực hiện, thì sự bất ổn định toàn xã hội hiện tại về cơ bản sẽ không xẩy ra. Do đó, mối quan hệ Hàn Quốc – Triều Tiên cần phải được xem xét lại từ triển vọng kinh tế và việc làm.

Sản lượng hàng năm của khu công nghiệp Kaesong đạt khoảng 500 triệu USD. Nhiều công ty Hàn Quốc hiện đang hoạt động tại Trung Quốc đang tìm kiếm các điểm đến đầu tư mới, trong khi đó, phần lớn các nhà sản xuất nhỏ và vừa ở trong nước buộc phải dừng hoạt động mà không có lao động chân tay là người nước ngoài. Mở rộng hợp tác kinh tế Hàn Quốc – Triều Tiên có thể đáp ứng nhu cầu đó. Nó cũng sẽ tạo ra những tác động hiệp lực một cách tự nhiên cùng với sự phát triển của vùng Viễn Đông Nga và sự tăng trưởng kinh tế ở ba tỉnh đông bắc Trung Quốc.

Thật trùng hợp, Tổng thống Nga Vladimir Putin đang có kế hoạch kêu gọi phát triển kinh tế tích cực ở Siberia và Viễn Đông trong Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương sắp tới, trong khi đó ban lãnh đạo mới của Triều Tiên đang tích cực thu hút đầu tư nước ngoài vào các khu kinh tế đặc biệt của mình.

Bản chất của mối quan hệ Hàn Quốc - Triều Tiên nằm ở an ninh quốc gia, song, cũng thật cần thiết để xem xét hợp tác kinh tế xuyên biên giới từ triển vọng của đà tăng trưởng kinh tế mới của Hàn Quốc. Chúng tôi hy vọng bất cứ ai được bầu làm tổng thống vào ngày 19 tháng 12 sẽ xem xét mối quan hệ Hàn Quốc - Triều Tiên từ quan điểm kinh tế và việc làm để mở ra một chương mới trong quan hệ song phương thông qua một thỏa hiệp chính trị lớn. Nếu vậy, Hàn Quốc có thể tránh được theo bước chân của Nhật Bản đang suy giảm.

Trần Thị Duyên

Nguồn: http://koreafocus.or.kr/design3/economy/view.asp?volume_id=128&content_id=104265&category=B