1. Định nghĩa về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Gần đây, khái niệm được sử dụng nhiều nhất trong các khái niệm hiện đại về “trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp”chính là “mô hình Kim Tự Tháp về trách nhiêm xã hội của doanh nghiệp” của Carol (1991). Theo mô hình này, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp gồm bốn nội dung. Thứ nhất là trách nhiệm kinh tế - tạo ra được lợi nhuận, thứ hai là trách nhiệm pháp lý - phải tuân thủ luật lệ của xã hội. Đây là hai trách nhiệm chính đáng mà các doanh nghiệp phải làm. Thứ ba là trách nhiệm đạo đức, nghĩa là các doanh nghiệp phải hoạt động kinh doanh một cách minh bạch, hợp lý và linh dộng dù luật pháp không yêu cầu. Trách nhiệm cuối cùng là trách nhiệm từ thiện, nghĩa là doanh nghiệp sử dụng nguồn lực có sẵn của mình trong các lĩnh vực như giáo dục, văn hóa nghệ thuật, cộng đồng v.v…để thực hiện các hoạt động xã hội cần thiết. Trách nhiệm đạo đức và trách nhiệm từ thiện là hai trách nhiệm thể hiện ý thức tự nguyện hơn so với các trách nhiệm khác của doanh nghiệp.

Ngoài ra, có khá nhiều cách hiểu đa dạng về trách nhiệm xã hội ( dưới đây viết

tắt theo tiếng Anh là CSR). Nếu phân chia một cách đơn giản thì ta có thể chia ra thành quan điểm của các bên liên quan, quan điểm về trách nhiệm xã hội, quan điểm về đạo đức, quan điềm về quản lý rủi ro, quan điểm về tinh thần dân chủ của doanh nghiệp. Khái niệm này có thể phân loại như bảng sau:

Nếu nhìn vào bảng trên, ta có thể thấy, đến bây giờ, khái niệm về trách nhiệm xã hội (CSR) vẫn chưa có được một định nghĩa thống nhất. Thêm vào đó, có nhiều từ chuyên ngành khác nhau về CSR được dùng lẫn lộn, dẫn đến tình trạng hỗn loạn. Gần đây có ý kiến cho rằng việc nói đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đã tạo nên nhận thức sai lầm về từ “xã hội”, cho nên, hay chăng chỉ  đơn thuần gọi là trách nhiệm của doanh nghiệp. Tuy đó là từ tương đồng nhưng khái niệm này còn bao gồm các khía cạnh đa dạng khác như tư cách công dân của doanh nghiệp (corporate citizenship - CC), bộ ba cốt lõi (triple bottom line), sự phát triển bền vững của doanh nghiệp (corperate sustainability - CS), đạo đức doanh nghiệp (corporate ethics), khả năng kinh doanh bền vững (corporate sustainability management - CSM), tinh thần doanh nghiệp về phát triển bền vững (sustainable entrepreneurship) v.v...

Các khái niệm tuy được  phát triển theo các hướng  nhưng nó bao gồm nhiều vấn đề có liên quan mới xuất hiện và được hiểu với ý nghĩa gần giống trên thực tế. Ví dụ như  khả năng phát triển bền vững của doanh nghiệp xuất phát từ khái niệm phát triển bền vững về mặt môi trường đã được thay đổi và bao hàm thêm cả sự phát triển bền vững về mặt kinh tế và xã hội. Trái lại, CSR cũng xuất phát từ quan điểm trách nhiệm xã hội về nhân quyền, đạo lý …Đến nay, khái niệm này cũng được phát triển thành quan niệm tổng hợp về trách nhiệm xã hội và kinh tế.

Người dịch: Nguyễn Ngọc Mai - Trung tâm Nghiên cứu Hàn Quốc

Theo nguồn:

Báo cáo điều tra triển vọng và tình hình thực hiện kinh doanh, đồng thời với trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp Hàn Quốc của Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và trách nhiệm xã hội trực thuộc Viện Khoa học kỹ thuật Hàn Quốc và Viện kinh doanh bền vững trực thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc: http://oreal.kaist.ac.kr/CSR_2006_KAIST.pdf